Akıl ve Zekâ Oyunları denilince çoğumuzun aklına üstün başarılı ve yetenekli bireyler gerektiren çalışmalar gelse de her çocuk ve bireyin başarılı olabileceği düzeyde çeşitli etkinlik ve oyunlar bulunmaktadır.
Hem oyun oynamak hem de oynanan vaktin boşa gitmemesini sağlayan zekâ oyunları özellikle çocuklar için çok faydalıdır. Her yaş grubuna özel zekâ oyunları bulunmakta ve çocuklar yaşına uygun bu oyunlarla eğlenerek öğrenmektedir. Çocuklar, zekâ oyunları oynayarak daha hızlı düşünen ve daha çabuk karar verebilen bireyler olmaktadır.
Burada önemli olan çocuğun seviyesine uygun, seveceği, oynarken keyif alabileceği doğru oyunları seçebilmek.
Eğer çocuğun seviyesine uygun olmayan, kapasitesinin üzerinde oyunlar oynamaya zorlarsanız oyunların olumlu bir etki sağlamasının aksine çocukta özgüven kaybı, başarısızlık duygusu gibi çeşitli olumsuz duyguların yerleşmesine sebep olursunuz. Bu da hiçbirimizin istemediği bir durumdur.
Akıl ve Zekâ oyunlarının sadece eğitim ortamında öğretmen tarafından uygulanılmasını beklemek de yanlış bir tutumdur. Her öğretmen bu alanda yeterli bilgi ve beceriye sahip olmayabilir. O yüzden ebeveynler de bu konuda kendilerini geliştirerek çocuklarına yardımcı olmalıdır. Teknoloji o kadar ilerledi ki herkes istediği her bilgiye internet sayesinde kolayca ulaşma imkânı bulabilmektedir.
Meslektaşlarıma verdiğim akıl ve zekâ oyunları eğitiminde en çok sıkıntı yaşadıkları konulardan biri de veli desteğinin olmayışıydı. Haklılardı da…
Çünkü nasıl derslerimizi işlerken evde tekrar edilmeyen konular pekişmez, çabucak unutulup giderse; kalabalık sınıf ortamında bir ders saatinde öğretilen oyunlar evde pekiştirilmez, çocuk aileden destek görmezse bu alanda ilerleme kaydedilemez.
Son Zamanlarda Akıl ve Zekâ Oyunlarına İlgi Neden Arttı?
Teknolojinin hızla ilerlediği günümüzde internet, sınırsız zekâ oyunları ile her yaş grubuna hitap etmektedir. Binlerce oyundan ilgi alanına giren zeka oyunları ile vaktini en güzel şekilde değerlendiren çocuklar, bu oyunlar sayesinde yeteneklerini ortaya çıkararak geliştirmekte ve yeni yetenekler edinmektedir.
Fakat internet oyunlarının sağlığa yararı olduğu gibi ciddi zararları da var. Bu yüzden çocuklarımız internet oyunları oynarken yaşına uygun bir zaman aralığı belirlememizde fayda vardır.
İnternet oyunlarının aksine, akıl ve zekâ oyunlarının büyük çoğunluğunu oluşturan kutu (masa) oyunları öyle değildir. Kutu oyunlarının insan sağlığına zararı olmadığı gibi zekâ gelişimine ciddi katkılar sağlayarak sağlığımızı da olumlu anlamda etkilemektedir.
Berkeley Üniversitesi'nde yapılmış bir araştırmaya göre, çocuklara haftada iki kere bir saat on beş dakikalık çeşitli akıl ve zekâ oyunlarından oynamaları IQ puanlarında 13 puanlık artışla sonuçlanmıştı. Çocukların daha mantıklı düşünmeleri ise yüzde 32 değerinde artmıştı. (http://bungelab.berkeley.edu/silvia-bunge/ )
Bu ve bunun gibi araştırmaların artmasıyla gerek eğitimcilerin gerekse de ebeveynlerin akıl ve zekâ oyunlarına olan ilgileri artmıştır.
Ayrıca ilçe ve il genelinde düzenlenen Akıl ve Zekâ oyunları turnuvaları da bu alana olan bakış açısını ve ilgiyi artırmıştır. Turnuvalar sebebiyle, okulların öğrenci yetiştirmek için çalışmalar yapmaya başlaması, öğrencilerin akıl ve zekâ oyunlarıyla tanışmasını sağlamıştır.
ZEKÂ OYUNLARININ BELLİ BAŞLI FAYDALARI
Zekâ oyunlarının temel amacı kişilerin düşünme becerilerini geliştirmektir. Özellikle 4-18 yaş arasındaki çocuklar için bu oyunlar çok önemlidir.
Zekâ oyunları, çocukların algılarını, hafızalarını, bilişsel becerilerini geliştirmek ve güçlendirmek için kullanılabilir. Bunun için doğru materyaller ve doğru eğitmenler eşliğinde, farklı öğrenme metotları göz önünde bulundurularak eğitim verildiğinde çocukların gelişmesi önemli derecede görülmektedir.
Zekâ oyunlarının diğer faydalarını sıralarsak;
*Zekâyı aktif tutarak öğrenmeyi kolaylaştırır.
*Belirli bir tempoda çalışan kişiler, bazı konuları sürekli aynı şekilde düşündükleri için zihinlerinde tembellik başlar. Zekâ oyunları bunu engeller.
*Planlı hareket etme becerisi kazandırır.
*Öngörüyü güçlendirir.
*Yeni yetenekler edinmeyi sağlar.
*Unutkanlığa iyi gelir.
*Konsantrasyonu yükseltir.
*Çözüm üretme ve çok yönlü düşünme yeteneğini geliştirir.
*Yeteneklerin sınırını tanımayı sağlar.
*Araştırmacı yeteneğini geliştirir.
*Ezbercilikten uzaklaştırarak araştırmacı bir kişilik kazandırır.
*Başarısızlıklarda yılmamayı ve tekrar denemeyi öğretir.
*Kuralları anlamayı ve öğrenmeyi sağlar.
*Sistemli düşünme alışkanlığını kazandırır.
*Boş vakitlerin hem eğlenme hem de öğrenme ile geçmesini sağlar.
Peki, zekâ ve akıl oyunlarıyla çocuk beyni gelişirken aileye ne gibi sorumluluklar düşmekte?
Akıl ve zekâ oyunları sayesinde aileler çocuklarını daha iyi tanır ve çocuklarının farklı alanlardaki becerilerini keşfedebilir.
Çocukların zekâ oyunlarıyla birlikte dikkat, odaklanma ve konsantrasyonu artarken, hem motive olurlar, hem de ebeveyn çocukla birlikte kendini geliştirebilir.
Çocuğuyla kurduğu iletişim gelişir ve karşılıklı daha anlayışlı bir dönem başlar.
Çocuklarının mutlu oldukları etkinliği yapan ebeveynler böylece çocuklarıyla kaliteli vakit geçirme imkanı bulurlar.
Akıl ve Zekâ oyunlarının yararından bahsetmişken bu oyunlara örnekler de verelim.
En bilinen ve çoğunu kendi öğrencilerimle de deneyimlediğim, öğrencilerin büyük keyif aldığı zeka oyunları arasında satranç, koridor(quoridor), reversi, abalone, pentago, hedef 5, mangala, dama, go, Q-bitz, equilibrio, tangram gibi oyunları sayabiliriz. Tabi ki bu oyunlardan farklı olarak daha yüzlercesi mevcut. Burada tercih sizin ve çocuklarınızın.
Kutu oyunlarının dışında bir de kağıt kalem oyunları bulunmaktadır. Bu çalışmalar için fotokopi çekmek yeterli. Bu sebeple, maliyetli olmadığı için kağıt kalem oyunları okul ortamında rahatlıkla uygulanabilmektedir. Öğrenciler bu tarz oyunları çok seviyorlar. Derslere entegre edildiğinde de müfredatı aksatmadan rahatlıkla uygulayabileceğiniz çeşitli kalem kağıt oyunları bulunmakta.
Su doku, Kendoku, Anagram, Resfebe, ABC bağlama, Tik Tak To (XOX) Strateji Oyunu, Nim oyunu öğrencilerin oynarken keyif aldıkları oyunlardan bazıları.
“Zeka, tıpkı bir tarla gibi ekilmeye ve bakılmaya muhtaçtır.”
Lord Byron
