Baharın müjdecisi Göçmen Kuşlar

Kuşlar her baharda gelirler ama sonbaharda göç ederler..

Kuşlar; meydana gelen mevsimsel değişimler nedeniyle yaşamlarını sürdürebilmek ve üreyebilmek için yer değiştirirler. Gerçekleştirdikleri bu içgüdüsel davranışların tamamı ise kuş göçü olarak adlandırılır.

Kış aylarında havaların soğumasıyla, kuşların besin bulması zorlaşır ve besin arayışına girerler. Mevsimsel olarak da kolay yiyecek bulabilmek ve üreyip nesillerinin devamını sağlayabilmeleri için, soğuk ülkelerden sıcak ülkelere doğru hareket ederler.

Meydana gelen göç hareketliliği ilkbaharda güney yarımküreden kuzey yarımküreye, sonbaharda ise kuzey yarımküreden, güney yarımküreye doğru devam etmektedir. Kuşların üreme bölgelerine gitmek için başladıkları ilkbahar göçü, Mart ayı ortalarında başlar ve Haziran ayına kadar devam eder. Üreme dönemleri ise genel olarak ilkbaharda başlar ve yaz mevsiminin bitimine kadar devam eder. Sonbahar göçü ise genellikle Ağustos ayının 15'inden itibaren başlayıp Kasım ayına kadar devam ettiği bilinmektedir.  

Kilometrelerce ötelerden başlayan uçuş hikayeleri için kuşlar, aldıkları besin ve enerjiyi kontrollü kullanarak, yolculuklarına devam etmek zorunda kalırlar. İlerledikleri güzergah boyunca da enerji tasarrufu edebilmek için az kanat çırparlar. Sıcak hava termallerini kullanıp, yükselirler ve süzülerek yolculuklarına devam ederler. Hani bazen şehrin içinde, ya da sahilde yürürken ya da balkondan dışarıya baktığınız da döne döne yükselen martıları ya da leylekleri görmüşsünüzdür, işte bu şekilde hareketler sergileyip yollarına devam ederler.

Göçmen kuşlar göç rotalarını oluştururken karaların ve büyük su kütlelerinin en dar olduğu noktaları tercih ederler. Doğu Avupa ve Afrika arasındaki en kısa karasal bağlantı da Türkiye üzerinden geçer. Göç sırasında bazen yüksek dağlar bazen de uzun soluklu denizleri aşmak zorunda kalırlar. Bu durumlarda da onların göçlerini kolaylaştıracak geçitleri kullanırlar. Süzülerek göç eden kuşlar yüksek dağları aşmak zorunda oldukları durumlarda Artvin/Borçka ve Hatay/Belen geçitlerini kullanırken, denizi geçmek zorunda olduklarında ise İstanbul ve Çanakkale Boğazı gibi dar boğazları seçerler.

Göçmen kuşlar açısından stratejik bir öneme sahip olan ülkemiz, ilkbahar ve sonbaharda her yıl binlerce kuşun zorlu yolculuklarına tanıklık etmektedir. Trakya üzerinden geçen göçmen kuşlar, zorlu yolculukları sırasında enerji toplamak için bazı noktalarda konaklayabilirler. İstanbul da o noktalardan biridir. İstanbul'da bulunan ormanlar, tarım alanları ve sulak alanlar, kilometrelerce yol kat eden kuşların beslenme, dinlenme hatta yaz boyunca kalan bazı türler için üreme alanı olarak bile kullanılabilir.

Bazen uçarken gördüğümüz grupları, bazen de yemyeşil tarlalar içerisinde görebilmemiz mümkündür. Mart ayının gelişiyle müjdelenen ilkbahar göçünün başladığı şu günlerde, Trakya'da gelenekselleşmiş olan Marteniçka ritüellerini yani kırmızı beyaz iplerden örülmüş bilekleri görebilirsiniz. Kırmızı beyaz iplerden örülü olan bu bileklikler iyilik, sağlık, bereket dilekleriyle bileklere bağlanılır ve senenin ilk leyleği görüldüğü zaman da çıkarılıp meyve veren bir ağaca asılır ve dilenen dileklerin gerçekleşeceğine inanılır. Marteniçka heyecanının yaşandığı şu günlerde eliniz de bir dürbün veya ölümsüz kareleriniz için bir fotoğraf makinası, ya da sadece anı yaşamanız için gözünüz gökyüzünde olsun kuşlar size unutamayacağınız anlar yaşatabilir. Bol kuşlu günlere…