Boşanma ve çocuk

Çiftler evlilik kararı alabildikleri gibi bazı nedenlerden dolayı boşanma kararı da alabilir ve boşanabilirler. Ancak çocuklarından boşanamazlar. Ebeveynler sorunlu bir ilişki yaşamış olabilir ama çocuklarının tüm sorumluluğunu üstlenmeleri gerekir. Bu konuda hiçbir esneklik yoktur ve diğer ebeveynle ilişki minimum düzeydedir. Zaman geçip de kızgınlıklar azalınca, anne babalar çocuklarını ortak yetiştirir; bir ebeveyn diğeriyle çocuğun yetiştirilmesiyle ilgili konularda doğrudan iletişim kurar.
Boşanmadan en çok etkilenenler hiç kuşkusuz çocuklardır. Ayrılma sürecinde çocukların verdiği tepkilerin yaş gruplarına göre farklılık gösterir. Çocukların yaşları ne olursa olsun çoğunda korku, suçluluk, üzüntü, öfke, uyku bozukluğu, ders çalışma isteksizliği görülebilir. Çocuğun bu durumu en hafif şekilde atlatmasında anne ve babaya büyük görev düşüyor.
Boşanma sürecinden en fazla etkilenen yaş grubunun 3-6 yaş grubudur. Bu yaştaki çocuklar kendilerini ailelerinin merkezi olarak görür ve boşanmanın sebebinin tamamen kendileri olduklarını düşünürler. Çocuklarda “Ben akıllı, uslu olmadığım için annem ile babam boşandı” düşüncesi hâkimdir. 7-12 yaş grubundaki çocukların boşanma sebebinin anne babası olduğunu düşünürler. 13-18 yaş grubunun bu süreci çok zor atlatmaktadırlar. Bu yaşta ergenliğinde başlamasıyla uyuşturucuya başlama, kendine ya da arkadaşlarına zarar verme, küfür etme, kötü ortamlara girme gibi tepkisel davranışlar görülebilir.
Boşanma sadece çocuklar için değil, tüm aile bireyleri için ciddi stres yaratmaktadır. Bu dönemde çocuk somut bilgilere ihtiyaç duyuyor. Örneğin, velayet bir ebeveynde olacaktır ama çocuk diğer ebeveynini ne zaman göreceğini bilmek ister. Düzenli görüşme şekline ihtiyaç duyar. Boşanma kararını açıklamak için ebeveynlerin birlikte hareket etmesi gerekir. Çocuğa içinde bulundukları durum ve bundan sonraki yaşam şekli somut ve açık cümlelerle anlatılmalıdır. Bu konuyla ilgili fikirlerini açıkça belirtmesine izin verilmelidir. İtirazları ve soruları bu süreçle ilgili hissettiklerini öğrenmenize de yardımcı olur.
Anne babaların ortak bir dil ve tutum içerisinde olması gerekir. Boşanmanın anne babalık görevlerini değiştirmediğinin, onu her zaman sevmeye devam edeceklerinin belirtilmesi gerekir. Ailelerin de kendi ilişkileri ile ilgili sorunlarını çocuğun önünde çözmemeleri, suçlayıcı, küçük düşürücü ifadelerin çocuğun kendilik algısına zarar verebileceğini unutmamak gerekir.
Çocuğunuza bu süreçte nasıl yardım edersiniz? Mümkünse, ona boşanacağınızı birlikte söyleyin. Sorularına dürüstçe, gereksiz detaylara girmeden cevap verin. Onlara boşanmanın sorumluları olmadıklarını ifade edin. Onları sevdiğinizi ve onlarla her zaman ilgileneceğinizi söyleyin. Diğer ebeveyni okul ve diğer aktivitelere dâhil edin. Tutarlı olun ve onu alıp bırakırken dakik olmaya özen gösterin. Onların her iki ebeveynle de ilişkide olabilecekleri bir yetiştirme programı uygulayın. Onlarla yaptığınız programları bozmamaya çalışın. Onların diğer ebeveynleriyle sevgi dolu ve tatminkâr bir ilişki içinde olmalarına izin verin. Onların taraf tutmak zorunda kalacakları durumlar yaratmayın. Diğer ebeveyn hakkında bilgi almak için onları sıkıştırmayın. Çocuk yetiştirme masrafları konusundaki tartışmalarınızı onların önünde yapmayın. Diğer ebeveyn hakkında kötü konuşmaktan ve onu diğer ebeveyni incitmek için piyon olarak kullanmaktan kaçının.
Ne zaman yardım almanız gerektiğini nasıl bileceksiniz? Yaşından daha küçük gibi davrandığında, ebeveynlerden uzak kalma korkusu yaşadığında, uyumsuz ve huysuz olduğunda, rol yaptığında, üzüntü ve depresyon yaşadığında, suçluluk duyduğunda, uyku ve yeme sorunları olduğunda, kişilik değişimi yaşadığında, okulla ve arkadaşlarıyla problemleri olduğunda, mantık dışı korkular ve dürtüsel davranışlar gösterdiğinde çocukların psikolojik destek alması gerekebilmektedir.
Siz ya da eşiniz de kavga etmek için yasal yollara başvurmaya, diğer ebeveyni yermeye ve aşağılamaya, çocuğunuzu diğer ebeveyne mesaj iletmek ya da onun hakkında casusluk yapmak için kullanmaya (çocuklar bu durumda kendilerini arada kalmış hissederler), aşırı derecede anlaşmazlık yaşamaya, evdeki sorumluluklar ve büyük duygusal destek açısından aşırı derecede çocuklara yaslanmaya, depresyon ve endişe hali yaşamaya başladığınızda sizlerin de bu süreçte psikolojik destek almaya ihtiyacınız olacaktır.