İstanbul'da düzenlenen 1. Uluslararası Cemal Süreya şiir paneline şair-yazar İhsan Tevfik de katıldı.
Her yıl 9 Ocak'ta şair Cemal Süreya'nın ölüm yıldönümünde yapılan Cemal Süreya anması, ilk kez uluslararası bir boyutta 6-10 Ocak 2017 tarihleri arasında İstanbul'un çeşitli sanat mekânlarında yapıldı. Etkinlik, Artshop Yayıncılık ve Tuz Medya işbirliği ile çeşitli sivil toplum kuruluşlarının da desteğiyle gerçekleştirildi. Etkinlik içinde yer alan panele şair-yazar İhsan Tevfik de katıldı.
İLK DEFA ULASLARARASI ETKİNLİKLE ANILDI
Şair Cemal Süreya, (1931-9 Ocak 2017) ölüm yıldönümüne denk gelen tarihlerde ilk defa uluslararası bir etkinlikle anıldı. Düzenlemesini Artshop yayıncılığın yaptığı, Tuz Medya'nın ve bazı sivil toplum kuruluşlarının destek verdiği etkinlik 6-10 Ocak tarihleri arasında gerçekleştirildi.
Yurt dışından ve yurt içinden birçok şairin katılımıyla gerçekleştirilen etkinlik kötü hava koşullarına rağmen yapıldı. Romanya, Arnavutluk, Sırbistan, Yunanistan, Mısır'dan 7 şairin katılması beklenen etkinliğe terör endişesi ve kötü hava koşulları dolayısıyla sadece Romanya'dan Simona Grazia Dima, Sırbistan'dan Modrag Jaksic ve Mısır'dan Cihan Omar katılabildi. Diğer konukların bazıları kötü hava koşulları dolayısıyla gelemezken, bazıları da terör endişesi dolayısıyla etkinliğe katılamayacaklarını bildirdiler.
SİLİVRİ'DEN ŞAİR İHSAN TEVFİK KATILDI
Türkiye'nin değişik bölgelerinden birçok değerli şairin katıldığı etkinliğe Silivri'den şair İhsan Tevfik katıldı. İhsan Tevfik, hem 7 Ocak Cumartesi günü yapılan şiir okumalarına hem de 8 Ocak Pazar günü Cemal Süreya Paneline konuşmacı olarak katıldı. Artshop Yayıncılıktan Vedat Akdamar'ın yönettiği panele konuşmacı olarak; Hilal Karahan, Koray Feyiz, İhsan Tevfik, Volkan Hacıoğlu, Abbas Karakaya bir bildiriyle katıldılar.
Dimitrie Cantemir Romen Kültür Merkezinde (Romanya Konsolosluğu, Taksim) açılışı yapılan etkinlik, Kadıköy Barış Manço Kültür Merkezi (7 Ocak) ve Ataşehir Belediyesi Cemal Süreya Salonu (8 Ocak) gibi İstanbul'un farklı noktalarında gerçekleştirildi. Etkinlik kapsamında ayrıca Cemal Süreya Fotoğrafları sergisi açıldı ve Cemal Süreya ile ilgili kısa bir belgesel gösterildi. Cemal Süreya buluşması, 9 Ocak Pazartesi akşamında gerçekleştirilen ‘Cemal Süreya'yı Anma Gecesi' etkinliği ile son buldu.
-İHSAN TEVFİK'İN PANEL KONUŞMASINDAN KISA BİR BÖLÜM-
KONAR-GÖÇER, MUHACİR BİR ŞAİR: CEMAL SÜREYA
Neden konar-göçer, muhacir bir şair?
Konuşmamın başlığından başlayayım önce, Neden “konar-göçer, muhacir bir şair Cemal Süreya?” Cemal Süreya'nın yıllar önce söylediği “Şairin hayatı şiire dâhildir” saptaması belki kuşakdaşları içinde en çok kendi için geçerlidir. Cemal Süreya, şiirine girmeden önce yazıma başlık olarak koyduğum “konargöçer” olma yani devamlı tozlu yollarda, istasyonlarda, bir anlamda hep ‘muhacir olma' halini biraz açmam gerekir.
Şairin ilk yolda olma hali, ailenin Erzincan'dan Bilecik'e sürülmesidir. Erzincan'ın içinde rahat hayat süren ve hatırı sayılır bir aile durumundadırlar. Cemal Süreya'nın amcası Memo, valiyle giriştiği bir tartışma sonrasında sürgüne yollanır. Babası kamyoncu Süslü Hüseyin de ağabeyi Memo'yu yalnız bırakmaz istemez ve aile hep birlikte Erzincan'dan kalkan bir yük treninin vagonunda sürgüne Bilecik'e doğru yola çıkar. Cemal Süreya o sürgün yolculuğunu çok sonraları “…sanki yüzyıllık bir yolculuğa çıkmıştım.” diye tanımlar.
İşte konar-göçer, zorunlu muhacir Cemal Süreya'nın (Cemalettin Seber) göçmenlikle ve yollarla olan ilişkisi böyle başlar. Ondan sonra da hayatından tozlu yollar, istasyonlar, trenler hiç eksiz olmaz. O, söz yerindeyse yollarda dokur şiirini. Annesi Gülbeyaz, Kerem ile Aslı hikâyesini ve daha birçok halk hikâyesini, masalı küçük Cemalettin'in aklına ve kalbine dokuyan, okuma ve yazma isteğini ilk aşılayan siyah-beyaz bir anne figürüdür.
Cemal Süreya, yerinde duramayan-duramayacak bir adamdır. Bunu sadece Maliye Müfettişi olduğu ve birçok yeri görev gereği karış karış gezdiği için söylemiyorum. Şair, ruh olarak da bir yerde duramaz, şiirini de gittiği yollarda, yerlerde dokur. 1938'in zorunlu sürgün muhaciri, daha sonra kendi ömrünün de muhaciri olur birçok sebeple. “Hiçbir semtte” şiirinde şöyle diyordu: “Hiçbir semtte berberin olmadı / 1954-80 yılları arasında / 26 yılda 28 ev değiştirdin / Leke kuşağı nasıl bilmez seni.” Sürekli ev değiştirmek zorunda kalan Cemal Süreya'nın, taşındığı evlerin sonuncusu yani 29.su Kadıköy'de “Cemal Süreya Sokağı”nda bulunmaktadır.
Şairin göçmen ve “Göçebe” (2. kitabının adı) yüreğini yansıtan onlarca dizesi bunun bir kanıtıdır. Bu duyarlılığı yansıtan “Siz Saatleri” adlı şiirinde şöyle diyordu şair: “…Sürgündük. Göçebeliğin elverişli yanlarını da yitirmiş gibiydik. Yanınızda göçmen olduk. Bir yerleşmişlik duygusu ki, hırkamız yazlık sinemada iliklenir.”
Cemal Süreya, halk hikâyelerinin etkisiyle başladığı şiir serüvenini, elbette II. Yeni çizgisinde bir noktaya taşımıştır. Ama Süreya'nın şiirlerini dikkatle okuyanlar, şairin zaman içinde şiirini nasıl bir göçmen-muhacir şiir haline getirdiğini görürler. Bir kez gittiği bir şehir, kasaba onda derin izler bırakır ve gittiği her yerden şiirle döner. Bir nevi modern bir halk ozanı tavrıyla gittiği diyarlardan o yörenin de izlerini, rengini taşıyan yolculuk şiirleri devşirir.
Şiirlerinde ilk çocukluğunun geçtiği Erzincan ve Bilecik dışında, Maliye Müfettişi olarak görev gereği gittiği Konya, Erzurum, Sivas, Ağrı, Amasya, Aydın, Kütahya, Ankara, Yozgat, Van, Kırklareli, Edirne, Bursa” gibi birçok kentten izler vardır ve bu şiirlerin çoğu yollarda yazılan bir nevi gurbet şiirleridir, onun göçmen ruhunun yansımasıdır. En ilginç olan şiirlerden biri Paris'teyken Kars'ı görmeden yazdığı “Kars” şiiridir. Daha sonra Maliye Müfettişi olarak gittiği Kars ile ilgili bir şiir daha yazar ama bunu beğenmez, şiir kitabına Paris'teyken yazdığı Kars şiirini alır.
Ey devamlı kanayan bir hayatın göçmeni, kendi ruhunun sürgünü ve sonsuz yolcusu şair, ışıklar içinde şiirle uyu, çünkü alevdir senin şiirin, “hayatın alev hali”dir.
Sen ki şu kısacık hayatında
Sevdin ve yaşadın kelimeleri…
Haber Merkezi
