Bireyler arasındaki yakınlaşmalara, dostlukların pekişmesine ve sıcak bağların kurulmasına vesile olan hediyeleşme güzel bir nezaket göstergesidir. İnsanı mutlu eder. Günümüzü daha da güzelleştirir. Hiç beklemediğimiz anda hediye aldığımızda hangimiz kendimizi mutlu hissetmedik ki? veya sevdiğimiz birine hiç beklemediği anda hediye verdiğimizde hangimiz onun mutluluğunu hissedince daha da mutlu olmadık?
Günlük hayatımızın en önemli parçası olan hediyeleşme kültürü bireyler arasında olduğu kadar devlet başkanları ve hükümet yetkilileri arasında da kullanılan önemli bir gelenek olma özelliğini taşır. Devletlerarası ikili temaslarda karşı tarafa sözel ifade edilemeyen mesajlar verilen hediyeler aracılığıyla dolaylı yoldan imgesel ve simgesel olarak verilir. Diplomasi dilinin nesneye yansımış hali olan bu yaklaşım pek çok devlet adamı tarafından tarih boyunca kullanılmıştır. Günümüzde de kullanılmaya devam edilmektedir. Simgesel bir diplomasidir. Bu simgesel diplomasi kötü giden ikili ilişkileri iyileştirebildiği gibi; iyi giden ilişkileri de bozabiliyor. Bunun en çarpıcı örneğiyse 1415 İngiltere ve Fransa arasında yaşanır. Babasının ölümünden sonra kendini İngiltere ve İrlan'da Kralı olarak tahtın varisi olarak bulan V. Henry 27 yaşında tahta geçince bazı ülkelerin nazarında genç yaşta tahta geçmesi nedeniyle alay konusu olur. O dönem İngiltere topraklarında hak iddia eden Fransa Kralı IV. Charles de bu durumu fırsat bilip Kral Henry'nin yeni görevini tebrik etmek için kendisine hediye olarak ufak bir futbol topu gönderir. Gönderdiği hediyeyle birlikte İngiltere kralının daha çocuk olduğunu, savaş meydanlarında olmak yerine sarayının arka bahçesinde diğer çocuklar gibi gidip top oynaması gerektiğini ima eder. Fakat bu simgesel mesaj Fransa'ya ve Fransız kralına pahalıya patlar. Hediyeyi aldıktan sonra bir süre sabreden Genç kral Fransa'ya savaş açar ve 6 bin Fransız askerinin ölmesine neden olur. Agincourt Muharebesi olarak tarih sayfalarında yerini alan bu tarihi yanıtla İngiliz Kral kendi halkına ve dünyaya gücünü kanıtlar. Ayrıca muharebe sonunda iki ülke arasında yapılan anlaşmayla Fransız kralı VI. Charles'ın ölümünün ardından Fransa tahtının kendisine geçeceği üzerinde anlaşır. Böylece Fransız kralının verdiği bu nahoş hediye karşısında tarihi bir yanıt vermiş olur. Onun için siz siz olun karşı tarafa hediye yoluyla mesaj vermeye çalışırken aman dikkatli olun.
Öte yanandan öyle hediyeler de vardır ki ülkeler arasındaki ilişkileri yıkmak yerine güçlendirir. Tarih sayfaları yüzlerce örnekle doludur. Yazımın sonuna gelmem nedeniyle hepsine burada değinmem imkânsız fakat yakın zamandan bu duruma örnek vermek isterim. Bundan birkaç ay önce Çin devleti Kamboçya'ya bir stat hediye eder. Evet, yanlış okumadınız kocaman bir stat hediyesi. Bu hediye Çin hükümetine 150 milyar dolara maal olur fakat maliyeti Çin için önemli değildir keza onlar için önemli olan ikili ilişkilerdir. Ve bu ilişkiler neticesinde yapılan anlaşmalar özelindeki ticari anlaşmalardır. Güzel bir hediye verme stratejidir. Bu kapsamda; Kamboçya halkına hediye edilen stadyum ülkeye bugüne kadar armağan edilmiş en önemli alt yapı eseri olma özelliğini taşımaktadır. 2023 yılında yapılacak Güneydoğu Asya Oyunları'na da ev sahipliği yapacak olması açısından önemlidir. Şekli itibariyle de Kamboçya'ya sembolik bir mesaj ve güzel bir teşekkürdür. Neden mi? Takvim yapraklarını 2 yıl kadar geriye doğru çevirdiğimizde bunun nedenini görebilmekteyiz. Zira pandemi döneminde virüs riski nedeniyle 2 bin 200 yolculuyu taşıyan Çinin turistik gemisine Japonya, Tayvan, Filipinler ve Tayland kapılarını kapatırken Kamboçya limanını açmış ve Çinlileri kendi limanlarından tahliye edip evlerine dönmesine yardım etmiştir. Çinliler de bu yardımseverliğin karşılıksız bırakmamış ve Kamboçya halkına gemi şeklinde stadyum hediye etmiştir.
Özetle tarih boyunca bir halkın zenginliğini, sanatsal ve kültürel birikimini, ekonomik ve siyasi gücünü karşı tarafa gösteren; kültürel diplomasinin de önemli bir bileşeni olan hediye alıp verme işi bireylerin ilişkilerini güçlendirdiği gibi devletlerarası ilişkilerin gelişmesine de artı değer katması açısından önem arz etmektedir. Ülkelerin imaj yönetiminde de etkili bir yöntem olması açısından önemlidir. Tarihte ve günümüzde olduğu gibi yüzyıllar boyunca ikili ilişkilerde etkin bir şekilde önemli bir gelenek ve nezaket göstergesi olmaya devam edecektir.
