21 Mart Dünya Şiir Günü, Silivri'de Yunus Nadi Şiir Ödüllü şair, yazar İhsan Tevfik'le Söyleşi ve İmza Günü etkinliği ile kutlandı.
İlk kez 1999 yılında UNESCO tarafından ilan edilen, Türkiye Pen Yazarlar şubesinin girişimi üzerine farkındalık yaratmak ve ulusal, evrensel, bölgesel şiir hareketlerine taze enerji sağlamak, dil çeşitliliğini sorgulamak amacıyla dünya çapında kutlanan 21 Mart'ta Dünya Şiir Günü, Silivri'de de kutlandı. Silivri Belediyesi Kültür Müdürlüğünün organizasyonunda 2017 Yunus Nadi Şiir Ödülünü kazanan şair-yazar İhsan Tevfik'le Söyleşi ve İmza Günü düzenlendi. İlçe Milli Eğitim Şube Müdürü Erdal Aslan, Kültür Merkezi Müdürü Meral Türkmen Terlikçi, Mahalle Konseyi Sorumlusu Muharrem Aydoğan, Eğitim İş Silivri Temsilcisi Hakan Okan, Silivri Kadın Girişimciler Derneği Başkan Yardımcısı Öznur Kırkıcı, etkinliğe katılan şiirseverler arasındaydı.
Kültür Müdürü Meral Türkmen Terlikçi, yaptığı açılış konuşmasında şair Cengiz Bektaş tarafından yazılan 2018 Dünya Şiir Günü Bildirisini okudu, ardından sözü şair-yazar İhsan Tevfik'e bıraktı.
21 Mart tarihinin baharın müjdecisi Nevruz ve Dünya Şiir Günü'nün yanı sıra Aşık Veysel'in de ölüm yıldönümü olması sebebiyle Veysel ve diğer tüm şairler rahmetle anarak sözlerine başlayan İhsan Tevfik, çok sevdiği Ülkü Tamer'in şiiri anlattığı eserini okuyarak devam etti. Eski kuşağın temsilcileri olarak Ülkü Tamer, Ataol Behramoğlu, Sezai Karakoç, Refik Durbaş, Ahmet Telli'yi sıralayan İhsan Tevfik, kendilerine selam ve sevgilerini yolladı. Ataol Behramoğlu'nun peş peşe üç şiir kitabının çıktığını ve 17 Nisan 2018 tarihinde Silivri'de düzenlenecek Söyleşi ve İmza Günü'ne katılacağını müjdeledi.
MELİH CEVDET ANDAY'IN ŞİİR TANIMI
Şair-yazar İhsan Tevfik, Melih Cevdet Anday'ın 2000 yılı Dünya Şiir Bildirisinden “Şiir, bütün sanatlar içinde bireyle tek başına buluşan sanattır, çünkü o anadilden başka hiçbir aracı istemez. Ozan, ana dil içindeki gizli şiiri ortaya çıkarandır. Şiir tarihi değişiyor gibi görünse de o, dilin tükenmez olduğunu gösterir. Şair de onun sinyalleridir.”
Edebiyat üzerine yazar Yaşar Kemal'le sohbet etme fırsatı bulduğunu paylaşan İhsan Tevfik, ölümünden önce kendisiyle yapılan ve Hürriyet'in Pazar ekinde yer alan son söyleşide neden şiire devam etmediği sorulduğunda, “Ben şiir yazamayacağımı anladığım için romancı oldum. Şiirde dar bir alanda koşturuyorsunuz, hâlbuki bana geniş ovalar lazım.” cevabını paylaştı.
Tiyatro oyunları, roman ve öyküleri olan Necati Cumalı'nın ilk eserinin şiir kitabı olduğunu hatırlatan İhsan Tevfik, Cumalı'nın “Siz hep öykü ve romancılığımı söylüyorsunuz ama aslında ben bir şairim.” dediğini ve şair olarak anılmak isteğini dile getirdi ve sözlerini şöyle sürdürdü: “Şiir, gerçekten çok özel bir alan. Ben de zaman zaman denemeler yazdım, öykülerim var ama elim hep şiire gidiyor. Şiirden uzak duramıyorum.”
DÜNYA ŞİİR GÜNÜ
BİLDİRİMLERİNDEN
İhsan Tevfik, Dünya Şiir Günü Bildirilerinden bazı bölümler okudu. “Şiirin anası” Gülten Akın'ın 2002 Dünya Şiir Günü Bildirisinden bir bölümü şöyleydi: “Ne oldu bize, bizlere? Eskiden önemsediğimiz, sevdiğimiz, bağlandığımız değerleri birer güne, yıla bağlayarak iptal mi etmek istiyoruz geri kalan zaman için? Yoksa anneye, babaya, sevgiliye, şiire, Nazım'a yer kalmadığı gibi bir endişeden mi? Birey olmak için toplumsallıktan geçiremediğimiz bu hayattan hálá biraz utanç mı duyuyoruz? Utancı yenmek mi istiyoruz; bir gün anne, bir gün sevgili, bir gün şiir diyerek? Yine de savaşlara, gücün güçlünün egemenliğine, kıyımlara, işkencelere karşı durmaya çalıştı şiir. Özgürlüğümüzü arıyoruz. Şiir özgür olmalıdır diyoruz; ama hayatımızı özgür kılamadığımız için şiirimiz özgür olamıyor.
Şiirin düşünceyi, sezgiyi zenginleştirici, derinleştirici, ufuk açıcı olduğunu biliriz. Şiir her zaman, şiir bazen, şiir bir kez de olsa paylaşılan şeydir. Rüzgâr uğultusu, kar sesi, bulut gölgesiyle MAVİ KUŞ'un peşinde her gün.”
Refik Durbaş'ın Dünya Şiir Günü Bildiriminden bir bölüm ise şu şekildeydi; “Kendisi de dahil hayata itirazdır şiir./ Kendisine de karşıdır, itirazına da karşı… // Savaşa karşı, ama kavganın yanında. / Barışa, özgürlüğe, vicdana taraftır. // Yolsuzluk, rüşvet yoktur defterinde. / Var oluşu baş eğmeyi reddeder. / Montaj, dublaj, kumpas bilmez. / Yazıldığı gibi yaşar anadilinde. // Edebiyatın isyankâr edepsizi, / Dünya halklarının ortak sesidir. / Düş ve gerçek, aşk ve karasevda / Bir de kendisi dışında her şeydir. / Şiir, şiirden başka bir şey değildir.”
AFORİZMANLAR
Söyleşi aforizmalarla devam etti. “Bazıları şiir sevmez, çünkü onların yaraları yoktur. Yaraladıkları vardır.” (Atilla İlhan),
“Şiir yazmanın insanı uçurumun kenarına sürükleyen bir yanı var.” (Charles Bukowski),
“Şiir, kurşun rengi dünyaya mavileştirir, açmayan güneşi açtırır, yağmayan yağmuru yağdırır, içimize dışımıza…” (Oktay Akbal)
“Şiir, bir kaybeden kazanıyor oyunudur ve gerçek şair; kazanmak için kaybetmeyi seçer.” (J.Paul Sartre)
“İyi şiir insanın idrakini tatmin etmez, insanı allak bullak eder.” (Voltaire)
“Yalnız şiir okuyarak şiir yazılamayacağını anlatmak istedim onlara.” (Cemal Süreya)
“Bir kavganın, bir mücadelenin çiçek açan bir hayatın dilidir şiir.” (Zülfü Livaneli)
İhsan Tevfik, sevdiği edebiyat ustalarının bazı şiirlerini seslendirerek yorumladı. “Hasarlı Aşklar Tarihi” adlı son kitabından şiirleri öğretmenlerimizden Emre Yaşar Kahraman ve Volkan Yaran'ın müziği eşliğinde okudu.
“”ŞAİR” ÇOK CİDDİ BİR KELİME”
Söyleşiye katılan konuklardan gelen soruları yanıtlayan İhsan Tevfik, üniversite yıllarına kadar yazdığı şiirlerin kitaplara girmediği, yazdıklarını zor beğendiğini ve kendini çok hırpaladığını paylaştı. Kendine çok uzun zaman şair diyemediğini, “şair”in çok ciddi bir kelime olduğunu belirten İhsan Tevfik, Nazım Hikmet'in, Cahit Sıtkı Tarancı'nın şair olduğu bir ülkede “şair oldum” demenin kolay olmadığını söyleyerek sözlerini şöyle sürdürdü: “Şiirle uğraşmayı, ona emek vermeyi seviyorum. Şair oldum diyemem, yüzüm kızarır. Şiir yolunun yolcusuyum, ölünceye kadar da böyle devam etmesini istiyorum.
“ŞİİR, İNSANI ÖZGÜRLEŞTİRİYOR”
Şiirin kafadaki prangaları kırdığını, insanı daha da özgürleştirdiğini düşünüyorum. Üniversitedeki, hatta mesleğe başladığım yıllardaki insan da değilim. Şiire emek verdikçe hayata daha geniş bakmayı öğreniyorsunuz. İnsanlara karşı daha hoşgörülü oluyorsunuz. Bunlar az şeyler değil. Şiir bu hoşgörüyü veriyor.”
“YAŞAMIN VERDİĞİ İPUÇLARI ÇOK ÖNEMSİYORUM”
“Şiir yazarken, sizi duygularınız mı, yaşadıklarınız mı, dış etkenler mi yönlendiriyor?” sorusuna İhsan Tevfik'in cevabı şöyle oldu: “Roman ve öykülerde örneğin öyle enteresan cümleler var ki, Sait Faik mesela bende hep bir şiir yazma duygusu uyandırır. Bu anlamda bazen bir öykü, bir roman, başka bir şairin kitabı beni çok rahat şiire götürüyor. Yaşam da çok önemli. Kafayı kaldırıp sokağı da bakmak zorundayız. Kendi içimize baktığımızda farklı şeyler buluyoruz ama sokağa, hayata baktığımızda çok daha derin şeyler bulabiliriz. Ben büyük şairlerin sadece kendi içlerinde değil, hayatı iyi gözlemlediklerini düşünüyorum. Nazım Hikmet böyle biri. Kendi içimin verdiği kadar, yaşamın verdiği ipuçlarını da önemsiyorum. O şekilde gitmeye çalışıyorum.”
“Beğenilme kaygınız var mı? sorusuna İhsan Tevfik, “Yok, ben sadece şiir ödevime çalışan biriyim. Yazdıklarımla olabildiğince çok insana ulaşmak isterim. Yıllar sonra ilk defa bir yarışmaya katıldım. Başkalarının fikrini öğrenmek istedim. Bildiğiniz üzere “Gözleri Muhacir” adlı şiir kitabımıza 2017 Yunus Nadi Şiir Ödülü verildi. Başka insanların hele ki böylesine değerli bir jürinin takdir etmesi bizleri mutlu etti, onur yaşattı.
ESKİ ÖĞRENCİ, YENİ MESLEKTAŞINDAN İHSAN TEVFİK'E TEŞEKKÜR
Söyleşi çok sayıda sorularla devam etti. İhsan Tevfik'in eski öğrencisi ve meslektaşı Nihan Öndül Köprülü, “Edebiyat derslerini ders olmaktan çıkartıp, bize farklı şekilde anlattığınız, bize üniversite hocalarımızdan bile daha fazla katkı yaptığınız için çok teşekkür ederiz. Sizden öğrendiklerimizi şimdi öğrencilerimize aktarıyoruz. Sizinle her zaman gurur duyduk, bizim için çok kıymetlisiniz ve sizi çok seviyoruz.”
BİR TEŞEKKÜR DE KAGİD'TEN
Silivri Kadın Girişimciler Derneği Başkan Yardımcısı Öznur Kırkıcı, iki yıldır 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü dolayısıyla düzenledikleri programlarda okumak üzere seçtikleri “Gözleri Muhacir” ve Sonsuzluk ve Kuğu” şiirleri için İhsan Tevfik'e derneği adına teşekkür etti.
Söyleşi sonunda Silivri Belediyesi Kültür Merkezi Mahalle Konseyi Sorumlusu Muharrem Aydoğan ve Kültür Müdürü Meral Türkmen Terlikçi tarafından, Şair-Yazar İhsan Tevfik'e ve şiirlerine müzikleriyle eşlik eden Volkan Yaran ile Emre Yaşar Kahraman'a teşekkür çiçeği sunuldu.
21 Mart Dünya Şiir Günü anısına İhsan Tevfik'in “Gözleri Muhacir” ve “Hasarlı Aşklar Tarihi” şiir kitapları söyleşiye katılan konuklara Silivri Belediyesi hediyesi olarak sunuldu. Kitapların imzalanmasıyla program sona erdi.
Renginar SALİ
