Ekonomi zaten uzun zamandır bir çıkmazın içerisindeydi. Ancak özellikle son birkaç ay içerisinde öyle stabil olmayan, öyle güven vermeyen, öyle rezil bir duruma geldi ki herhangi bir ürünün fiyatının pahalılığına dair algımın yavaş yavaş ortadan kalktığını hissetmeye başladım. Bir süredir zaten şüphelenmeme rağmen bugün artık kesinkes fark ettiğim gerçek olarak karşıma çıktı bu durum. Nasıl mı? Örneklerle açıklayayım…
Markete gidiyorum, peynir alacağım mesela. Adam 10 lira dese de tamam diyeceğim, 100 lira dese de tamam diyeceğim. Bilmiyorum ki çünkü kaç olmuş. Cips alacağım. 4 lira olsa da tamam, 12 lira dese de tamam. Şaşırmıyorum, şaşıramıyorum. Pizza sipariş edeceğim, bakıyorum 80 lira yazıyor, 120 lira yazıyor. Tamam, yani doğrudur muhtemelen. Bence bir pizza maksimum 35-40 lira olmalı. Ama 80-90 lirayı da sorgulamadan, şaşırmadan kabullendiğimi fark ederken buluyorum kendimi…
Bir hafta sonra tekrar giriyorum alışveriş sitelerine, önceki hafta baktığım ürünün fiyatı artmış. Veya %10 indirim gelmiş. Tamam, ona da tamam. Hangisi normal fiyat bilmiyorum ki. Hiçbir şey anlamıyorum, neyin fiyatı ne kadar, olması gereken ne kadar, iyice algım allak bullak olmuş durumda.
Bir arkadaşım anlatıyor, kripto coinlerden 1000 lira kırmış. “1000 lira da para mı yahu bu devirde” diyorum kendi kendime. Sonra düşünüyorum, diyorum ki “Sonuçta havadan gelen para. Neden para olmasın? Gayet iyi”.
Yarın benzin almaya gitsem, tabelada 10 lira görsem de sorgulamam 14 lira görsem de sorgulamam. Mesela 2017 öncesi her ürün hangi markette ne kadar bilirdim. Alışveriş yaparken de alışveriş esnasında her seferinde reyonlarda tek tek fiyatlara bakmasam da kasaya tam olarak ne kadar ödeyeceğimi bilerek giderdim. Son yıllarda bu durum yavaş yavaş yok oldu. Marketlerin yanlış etiketlemeleri ve özellikle son aylarda gelen zamlarla her şey birbirine karıştı. Benim fiyat algım kaybolalı çok oldu. Öyle bir ruh halindeyim ve çevremdeki herkesin benzer bir durumda olduğunu biliyorum.
Son 2-3 aydır dengesiz fiyatlamalar sebebiyle kimse neyin ucuz neyin pahalı olduğunu anlamıyor. Kimse enflasyonun gerçekte olduğunu bilmiyor. Aslında birçok kişinin aklında %50-150 arası bir enflasyon olduğu kesin ama reddedildiği için halk fikir sahibi olamıyor. Bu yüzden her şey ya çok pahalı ya da biraz pahalı geliyor. Tek bir şey kesin; o da öyle ya da böyle her şeyin pahalı olduğu gerçeği. Bir arkadaşım diyor ki “Dün bakkala ekmek almaya gittim. Normalde bir tane alacaksam yanıma 2, 3 lira alırım ama bu sefer 5 tane 1 lira aldım ki garanti olsun. 4.5 ya da 5 lira dese de hiç şaşırmam çünkü”. Durumun özeti bu işte. Ne diyebilirim ki? Sonumuz hayrola…
