Yurtdışında çalışarak hayat mücadelesi veren gurbetçilere 3201 sayılı kanun çerçevesinde Türkiye- den emeklilik hakkı verilmiştir. Gurbet hayatını sonlandırıp yeniden ülkelerine dönmeyi isteyen vatandaşlarımızın çalıştıkları süreleri, işsizlikte geçen sürelerini ve ev kadınlığında geçen sürelerini belirli şartları taşımak koşuluyla, güncel rakamlar üzerinden hesaplanan borçlanma bedellerini ödemek suretiyle emekli olabilecekleri hususuna bu yazımızda yer vermek istedik. Aşağıdaki yazımızda ana hatlarıyla yer verdiğimiz yurtdışı borçlanma konusu gerek yatan para miktarının yüksekliği, gerekse bağlanacak maaş miktarının değişkenliği sebebiyle özellik arzeden bir konudur.
Yanlış, eksik veya bilinçsiz yapılan bir işlemle daha çok para ödenerek daha az maaş bağlandığı gibi, çok daha az para ödeyerek daha yüksek bir emekli maaşı bağlanma sonucu da ortaya çıkabilir.
Bu nedenle gurbetçilere tavsiyemiz, bu iş sadece evrak doldurup kuruma vermenin ötesinde bir eylemdir ve bu eylemi yaparken kesinlikle bilen insanlarla bu işi yapmanın gerekliliğini savunuyoruz.
“ÖNCE ÇALIŞILAN ÜLKEYE GÖRE DURUMUMUZU DEĞERLENDİRMEMİZ LAZIM”
Aşağıda belirtilen ülkelerde çalışan gurbetçilerimiz başlangıç açısından avantajlıdır. Bu ülkelerde çalışan gurbetçilerimizin bu ülkelerdeki işe başlama tarihi Türkiye de ilk işe başlama tarihi gibi değerlendirilir.
1.Almanya 12.Hollanda
2.Avusturya 13.İsviçre
3.Azerbaycan 14.Kanada
4.Belçika 15.Kebek
5.Bosna Hersek 16. Makedonya
6.Çek Cumhuriyeti 17.Slovakya
7.Fransa 18. Arnavutluk
8.K.Kıbrıs T.Cumhuriyeti 19.Kore
9.Lüksemburg 20. İyalya
10.Gürcistan 21. Karadağ
11.Hırvatistan
HANGİ SÜRELERİ BORÇLANABİLİYORUZ?
Sigortalılık süreleri;
Çalışılmış süre mecburi prim ödeme süreleri, kendi nam ve hesabına çalışmalardan dolayı zorunlu ve isteğe bağlı prim süreleri, sigortadan muaf cüzi çalışma borçlanma kapsamında değerlendirilecektir.
Çalışma sürelerine eşdeğer süreler örnek: İsteğe bağlı prim ödeme süreleri, çocuk yetiştirme süreleri, işsizlik ödeneği süreleri, hastalık ödeneği süreleri, bakım süreleri, borçlanma kapsamında değerlendirilecektir.
İşsizlik süreleri
Çalışma süreleri ile bu çalışma sürelerine eş değer süreler haricinde o ülkede çalışılmadan geçen süreyi yani boşta geçen sürelerdir.
Sigortalılık süreleri arasında veya sonunda her birinde olmak kaydıyla bir yıla kadar olan yurtdışında geçen işsizlik süreleri borçlandırılacaktır. İkamet süreleri ve borçlanma kapsamında olmayan diğer süreler de bu kapsamda değerlendirilecektir.
Ev kadını olarak geçen süreler
Medeni durumlarına bakılmaksızın kadınların sigortalılık süreleri haricinde yurtdışında bulundukları süreleri ifade eder. Borçlanma talebinde bulunanların yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinin diledikleri kadarı borçlandırılacaktır.
Borçlanma Kapsamında Olmayan Süreler
18 yaşın doldurulmasından önce yurtdışında geçen süreler
Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce ve Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra yurtdışında geçen süreler
İngiltere, İsveç, İsviçre ve Fransa ile yapılan sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince Türkiye'de isteğe bağlı sigortaya prim ödenen sürelerde yurtdışında geçen hizmet ve ev kadını olarak geçen süreler
Ülkemizdeki prim ödeme süreleri ile çakışan yurtdışında geçen süreler
Libya'da iş üstlenen Türk işverenlerince çalıştırılan Türk işçilerin bu ülkede 01/09/1985 tarihinden sonra geçen çalışma süreleri
Almanya'da istisna akdi kapsamında iş üstlenen Türk işverenlerince çalıştırılan Türk işçilerinin bu ülkedeki çalışma süreleri
İkili sosyal güvenlik sözleşmesine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların çalışmaları arasında ve hizmetin bitim tarihinden sonraki işsizlik (çalışılmayan) süreleri
Yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerin borçlandırılmasında Türkiye'de bulunulan süreler.
5510 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi ile ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri ve Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümlerine göre yurtdışında geçici görevli olarak bulunanların yurtdışında geçen çalışma süreleri.
BORÇLANMA SÜRESİ VE MİKTARININ TESPİTİ
Başvuru sahibince Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesinde borçlanmak istenilen süre belirtilmişse belirtilen süre, belirtilmemiş ise ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere borçlanmak istediği gün sayısı esas alınacak olup, bu tespitte 1 yıl 360 gün, 1 ay 30 gün hesaplanır.
Kuruma ödenecek olan borçlanma tutarı, başvuru tarihinde geçerli olan günlük prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında kalmak kaydıyla başvuru sahibince seçilen kazancın yüzde 32'sinin borçlanılmak istenen gün sayısı ile çarpımı kadardır.
Borçlanma miktarının tebliği ve ödenmesi
Borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde Kurum hesabına ödenmesi zorunludur.
Üç aylık sürenin başlama tarihi, tebliğ mektubunun ilgiliye posta yoluyla teslim edildiği tarihten başlar.
Borcun TL olarak ödenmesi esastır. Ancak, borçlarını yurt dışından ödeyecek olanlar, Türk Lirası olarak bildirilen tutarın karşılığını Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından geçerli kurdan sayılan dövizle ödeyeceklerdir.
Tahakkuk ettirilen prim borcunun tamamını, tebliğ tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeyenlerin, borçlanma başvuruları geçersiz sayılır. Yeniden başvuru gerekir.
üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde ise ödenen miktar ile orantılı süre geçerli sayılır, kalan sürenin geçerli sayılması yeni bir borçlanma talebine bağlıdır.
NEDİR NE DEĞİLDİR BORÇLANMADAKİ SIRLAR VE SONUÇLARI
1- Çok para yatırmak yüksek emekli aylığı demek değildir
2- Sıradan doldurulan bir borçlanma talep dilekçesi sizi emekli eder ancak maaş hedefini tutturamazsınız
3- Yanlış yaptığınız ve parasını da ödediğiniz borçlanmadan vazgeçebilirsiniz
4- Maaş bağlandı rakamı öğrendiniz hatanızı fark ettiniz yine belli şartlarda hatanızdan dönebilirsiniz
5- SSK şartlarında emekli olmak istiyorsunuz ama Bağ-kur a doğru yol almışsınız
6- 94.800 TL ödeyerek 1.200-TL maaş mı cazip 68.500-TL ödeyerek 1.550-1.650 almak mı?
7- ssk girişiniz eski ama bunun avantajını siz bilirseniz değerlendirebilirsiniz, sistem sizi tanımaz..
8- iki kişiyi emekli edecek kadar borçlanma yapmışsınız ama maaşınız bir kişiyi bile kurtaracak kadar değil….
Bu maddeler daha da çoğaltılabilir ama söylemek istediğimiz, Borçlanma tek işlem ancak sonuçları itibariyle onlarca sonuç verir. Önemli olan bu sonuçların en uygununu en kazançlısını çekip çıkarmak planlamayı ona göre yapabilmektir.
