Hasta hak ve yükümlülükleri

Son günlerde hemen her ailede bir Covid vakasına rastlanır oldu. Hastalık, hastane derken haklarımızın neler olduğunu ne kadar biliyoruz? Özellikle son günlerde test ve hastane fiyatlarındaki farklılıklar ya da tedavi süreçlerinin aynı olmaması vatandaşın aklında bir çok soru işaretine neden oluyor. O yüzden hasta hak ve yükümlülüklerini bilmek artık zorunluluk oldu.
Hasta hakları dediğimizde sağlık hizmetlerinden genel olarak faydalanma, bilgilendirme ve bilgi isteme, sağlık kuruluşunu ve personelini seçme ve değiştirme, mahremiyet, reddetme, durdurma ve rıza, güvenlik, dini vecibeleri yerine getirebilme, saygınlık görme ve rahatlık, ziyaretçi ve refakatçi bulundurma ve müracaat, şikayet ve dava hakları gibi haklar akla ilk gelenlerdir. Bu hakların her biri hastanın sağlığı, güvenliği ve rahatlığı için getirilmiş.
Ülkemizde sağlık hizmetini devlet hastanelerinin yanı sıra SGK ile anlaşmalı özel hastanelerden de almak mümkün. İşte bu noktada istenen ek ücretlerin dayanaklarını bilmek önem arz ediyor. Mevzuata göre her hasta 15 TL muayene katılım payı ödemek zorundadır. İlave ücretin alınmasına ilişkin hususlar ise Sağlık Uygulama Tebliğinde düzenlenmiş. Bu tebliğ ile yoğun bakım hizmetleri, yanık tedavileri, kanser tedavileri, yeni doğana verilen sağlık hizmetleri, organ, doku ve kök hücre nakilleri ile hemodiyaliz tedavilerinde ek ücret alınmıyor ya da alınmaması gerekiyor.
Muayene ücretlerine ilişkin ise hepimizin bilmesi gereken bir internet adresi var.
https://gss.sgk.gov.tr/SaglikHizmetSunuculari/pages/ilaveUcretHesaplama.faces
Bu adresten hastane ve muayene niteliğine göre alınacak maksimum ücret görülebiliyor. Ayrıca kurumların alınacak ilave ücret oranlarını gösterir tabelayı vatandaşların görebileceği yere asmak suretiyle kişileri de bilgilendirmesi gerekiyor. Sağlık Uygulama Tebliğine göre ise alınacak bu ilave ücret SGK'nın hastaneye ödediği tutarın 2 katını geçemiyor. Ayrıca hastane muayene tutarı 100.TL'i geçtiğinde hastalara detaylı fatura vermekle yükümlü ve bu bilgilerin aksine uygulamalarda her zaman şikayet hakları kullanılabiliyor.
İfade ettiğimiz tüm hakların yanı sıra hastaların birçok ta yükümlülüğü bulunmaktadır. Pandemi döneminde sağlık çalışanlarının ne kadar özveri ile çalıştığı herkesin kabulündedir. Bu sebeple hastanın da sağlık durumu ile ilgili tam ve doğru bilgi verme, önerilere uyma, planlanan tedaviyi redetmesi halinde doğacak sonuçlardan sorumlu olma, saygı gösterme,ödeme yükümlülüğü ve enfeksiyon kurallarına uyma gibi bir çok sorumluluğu bulunmaktadır.
Görüldüğü gibi hasta hakları birçok yazılı kuralla korunmuş ve aksi durumlar cezai müeyyideye tabi tutulmuş. Ancak tüm bu kuralların temeli MÖ yaşamış Hipokrat'ın yada onu öğrencisinin yazdığı kabul edilen Hipokrat Yemini'nde saklı aslında. O yüzden aşağıda alıntıladığım bu yeminin her kelimesinin içinde ne büyük anlamlar taşıdığını hissederek tekrar tekrar okumalıyız.
“Hekimlik mesleğinin bir üyesi olarak; Yaşamımı insanlığın hizmetine adayacağıma, Hastamın sağlığına ve esenliğine her zaman öncelik vereceğime, hastamın özerkliğine ve onuruna saygı göstereceğime, insan yaşamına en üst düzeyde saygı göstereceğime, görevimle hastam arasına; yaş, hastalık ya da engellilik, inanç, etnik köken, cinsiyet, milliyet, politik düşünce, ırk, cinsel yönelim, toplumsal konum ya da başka herhangi bir özelliğin girmesine izin vermeyeceğime, hastamın bana açtığı sırları, yaşamını yitirdikten sonra bile gizli tutacağıma, mesleğimi vicdanımla, onurumla ve iyi hekimlik ilkelerini gözeterek uygulayacağıma, hekimlik mesleğinin onurunu ve saygın geleneklerini bütün gücümle koruyup geliştireceğime, mesleğimi bana öğretenlere, meslektaşlarıma ve öğrencilerime hak ettikleri saygıyı ve minnettarlığı göstereceğime, tıbbi bilgimi hastaların yararı ve sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi için paylaşacağıma, hizmeti en yüksek düzeyde sunabilmek için kendi sağlığımı, esenliğimi ve mesleki yetkinliğimi korumaya dikkat edeceğime, tehdit ediliyor olsam bile, tıbbi bilgimi, insan haklarını ve bireysel özgürlükleri çiğnemek için kullanmayacağıma, kararlılıkla, özgürce ve onurum üzerine, ant içerim.”