Şefkat, kişinin merhamet etme ve acıma yeteneğiyle ilişkili bir duygudur. Başkasının acısını fark edebilen; bu acıyı paylaşabilen kişide şefkat duygusu gelişir. Öz-şefkat kelimesi, “benlik” anlamına gelen “öz” ve “acımak, merhamet etmek” anlamına gelen şefkat sözcüğünün birleşiminden oluşarak kişinin kendisine merhamet etmesi anlamında kullanılmaktadır. Her insan diğer insanlarla sağlıklı ilişkiler yürütmek için, başkalarına şefkat duyduğu kadar kendine de şefkat duymalıdır. Kişinin kendini olduğu gibi kabul etmesi ve şefkat göstermesi, öz-şefkat olarak adlandırılmaktadır.
Bazen insanlar ailesine, çevresindekilere, arkadaşlarına ve hatta hoşlanmadığı insanlara dahi söylemeye cesaret edemeyeceği kelimeleri kendileri için kullanırlar. Yani, eleştirel iç sesleri vardır. Eleştirel iç sesimiz ‘'Yine yapamadın, başarısızsın, beceriksizsin, vb.'' gibi incitici kelimelerle konuşur.
Öz şefkat kişinin başına gelen zor durumda kendine acımasız ve sert bir dille eleştirmesi değil; böyle zamanlarda kendine anlayışlı davranmasıdır. Küçük bir çocuk düşüp dizi kanadığında nasıl şefkatle yarasına pansuman yapıyorsak kendi ‘'düştüğümüz'' zamanlarda da yaralarımızı şefkatle sarabilmeyi öğrenmeliyiz.
Başarısız olduğumuz ya da hata yaptığımız durumlarda kendimizi kınayabiliriz ancak insanları ortak paydada buluşturan bu yaşantılardır. Zor zamanlar geçirdiğimizde kendimizi yalnız hissetmek, ‘'Neden ben?'' demek veya kendimize kızmak yerine yumuşak bir ses tonuyla ‘'Bu herkesin başına gelebilir.'' demek durumla başa çıkmayı kolaylaştıracaktır.
Yaşadığınız zor bir anda eleştirel iç sesinize dikkat edin. Hangi kelimeleri kullanıyor? Alaycı mı, suçlayıcı mı, kızgın mı, eleştirel mi yoksa iğneleyici bir dille mi konuşuyor? Bu ses kendinizi kötü hissettirmek konusunda çok başarılı olabilir. Son olarak eleştirel iç sesinizin sizde uyandırdığı duyguları düşünün.
İÇİNİZDEKİ ELEŞTİREL SES KİME AİT?
Bazen anne babalarımızın sesi bizim eleştirel iç sesimiz olur. Anne babamızın bizimle konuşma şekli bizim zorlandığımız bir anda kendimizle konuşma şeklimiz olur. Bu sesin kime ait olduğunu fark etmek önemli bir noktadır.
ÖZ ŞEFKAT MOLASI
Eleştirel sesin hayatınızı ne kadar etkilediğini düşünün. Eğer değiştirmek için bir adım atmazsanız hayatınız boyunca o sesi duyarak yaşamak durumunda kalacaksınız. Hangimiz sürekli bize kötü kelimeler kullanan biriyle yaşamak isteriz?
Çocuklar dahil herkes kendine şefkat göstermeyi rahatça öğrenip uygulayabilir. Acınıza eleştirel iç sesiniz yerine şefkatle eşlik etmek için kısa öz şefkat molaları verebilirsiniz.
- Yaşadığınız zor bir durumu düşünün. Ne kadar zorlandığınızın farkında olun: Bu çok üzüldüğüm bir an ve ben bunun farkındayım.
- Acı çekmek yaşamın bir parçasıdır: Üzülmek sadece benim başıma gelen bir şey değil. Bunun ortak insanlık hali olduğunun bilincindeyim.
- İhtiyacım olan desteği kendime verebilirim: Üzülüyorum ama geçecek. İhtiyacım olan şefkati kendime verebilirim. Bir arkadaşıma verebileceğim destek ve merhameti kendimden de esirgememeliyim.
Kendinize öz şefkatli yaklaşmak sizi stres, kaygı ve depresyondan uzak tutar. İçinde bulunduğumuz pandemi döneminde kendinize şefkatli yaklaşmak ruhsal durumunuzu, hayata ve kendinize bakışınızı olumlu etkileyecek ve hayat kalitenizi arttıracaktır.
