Mart ayı başlayınca yıllardan beri herkesin aklına vergi ve beyanname gelmektedir. Bu yazımızda Konut Kirası elde edenlerle ilgili saptamalar ve açıklamalarda bulunmak istiyoruz. Herkesin aklına ilk gelen, vergi oranlarının çok yüksek olduğudur. Bende diyorum ki, Konut Kirası geliri elde edenler, diğer gelir elde edenlerden beşte bire yakın bir oranda daha az vergi vereceklerdir. Normal vergi oranı ilk dilimde %15 dir. Kira Gelirinde %4 ler seviyesindedir. Nasıl mı? Gelin birlikte inceleyelim.
1. KİMLER KONUT KİRASI İÇİN BEYANNAME VERECEKLERDİR
Sevgili okuyucularım, 01/01/2015 ile 31/12/2015 tarihleri arasında konut olarak kiraya verilen gayrimenkulünüz varsa ve bu dönem içinde tahsil ettiğiniz kira toplamı 3.600.—TL. üzerinde ise 01 Mart ile 25 Mart 2016 tarihleri arasında Gayrimenkul Sermaye İradından dolayı beyanname vermek zorundasınız.
Dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır, bunlara dikkat çekmek isterim. Öncelikle şunu belirtmeliyim ki, Gelir Vergisi Kanunumuzda iki tür vergileme esası mevcuttur. Birisi Tahakkuk Esası, ikincisi de Tahsil Esasıdır.(1) Kira gelirleri de, tahsil esasına göre vergilendirilmektedir. Anlaşılması gereken, kira kontratı yaptınız, aylık kirayı ve yıllık kirayı da kira kontratında gösterdiniz. Ancak, yıl içinde, Ocak ayından Aralık/2015 sonuna kadar kaç para kira olarak tahsil ettiyseniz onu beyan edeceksiniz. Eğer hiç tahsil etmediyseniz, beyanname vermek durumunda değilsiniz. Veya geçmiş yılların kirasını 2015 yılı içinde tahsil ettiniz, beyannamenizi 2015 yılındaki cari dönem tahsil kiraları ile birlikte vereceksiniz. Bazı durumlarda kira kontratı da yapmamış olabilirsiniz. Eğer sizin adınıza, banka ya da aracı kuruluşlar kanalı ile kira ödemesi yapılmışsa yine yukarıda belirttiğim tutarı geçerse beyanname vermek zorundasınız. Bu ne demek diyenlerinizi duyar gibiyim. Kiralarda bir diğer özellik, kira sözleşmelerinin yazılı olması zorunlu değildir. Sözlü ve ispat edilebilir olması kira sözleşmesi için yeterlidir. Yürürlükteki yasalarımıza göre her bir konut için 500.—TL ye kadar olan konut kira gelirlerinin banka ya da aracı kuruluşlarla gönderilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. 500.—TL ve üstü kira tahsilatlarının banka ve aracı kurumlar kanalı ile ödenmesi zorunluluğu vardır. 500.—TL. nin altında olupta tahsil edilmiş kira gelirlerinin de 3.600.—TL toplamı geçmesi durumunda beyanname verilmesi zorunluluktur. 3.600.—TL. lik sınır, her konut için uygulanmayacak, mükellef bazında uygulanacaktır. Buna da dikkat etmek gerekmektedir.
2. BEYANNAMEMİZİ NASIL VE NEREYE VERECEĞİZ
Vergi İdaresine bizzat başvurarak elle doldurulmuş beyanname verilebileceği gibi Gelir İdaresi Başkanlığının İnternet Vergi Dairesi kanalıyla da beyannameler kolaylıkla verilebilmektedir. En yakın vergi dairesine gidip biran evvel yol ve yordamı öğrenmekte yarar vardır. Son yıllarda Vergi İdaresi kira gelirleri üzerinde durmakta ve zaten de elinde veriler hazır olarak bulunmaktadır. Cezalı ve suçlu duruma düşmemek için, son günleri beklemeden biran evvel görevin yerine getirilmesinde yarar vardır.
İnternet Vergi Dairesinde kira geliri elde edenler için hazırlanmış kira Hazır Beyan Sistemi ne giriş yapılarak, 1-T.C. Kimlik numarası ile, 2-Önceden kullanıcı numarası ve şifresi alanlar için Kullanıcı Girişi ile, 3-Mavi Kart Bilgileri ile Giriş, 4-Yabancı Kimlik Numarası ile Giriş veya 5-e-Devlet Yöntemi ile Giriş yollarından biriyle işlem yapılabilmektedir. Ekranda görülen bu linklerden hangisi size uygunsa tıklayarak giriş yapıyorsunuz. Örnek olarak T.C. Kimlik Numarası ile girişte karşımıza çıkanları bir görelim; 1-T.C. Kimlik Numaranız, 2-Gün,Ay,Yıl olarak doğum tarihiniz, 3-Anne kızlık Soyadı ile 4-Anne, baba, eş, çocuk T.C. kimlik numaraları hazır bulunmalıdır. En son olarak da Doğrulama Kodu yazılarak sisteme girilebilmektedir. Böylece karşınıza ilgili dönemde tahsil ettiğiniz kira tutarı gelmekte, buna göre beyannamenizi kolaylıkla yapabilmektesiniz. Beyannamenizi verdikten sonra, çıkan ödemeyi, ister Vergi Dairesine, isterseniz banka ya da aracı kuruluşlara yapabilirsiniz.
3. VERGİYİ NASIL HESAPLAYACAĞIZ, NE KADAR VERGİ VERECEĞİZ
Gelir İdaresi bunu da sizin için düşünmüş, beyannamenizi yapmadan ne kadar vergi ödeyeceğiniz de “https://intvd.gib.gov.tr/internetvd/template.jsp?page=IVD_HSP_GMSI” adresinden rahatlıkla hesaplanabilmektedir.
Burada örnek olması açısından;
a- Aylık 450.—TL. kira tahsilatı yapan bir mükellef, yıllık 5.400.—TL. kira geliri elde ederse, diğer bir deyişle tahsilatı yaparsa, ödeyeceği Gelir Vergisi toplamı: 202,50 TL. olacak, Beyanname Damga Vergisi olarak da, 47,80 TL. ödeyecek ve böylece toplamda cebinden bu beyannameyi vermek zorunda olduğu için 250,30 TL. gibi bir tutarı ödeyecektir. Gelir Vergisi Kanunumuzda ilk dilim vergi oranı %15 dir. Buradaki ödeme ile matrahı oranladığımızda, damga vergisini de içine koyarak oran %4,635 gibi rakam karşılık gelmektedir. Damga Vergisini ayrı tutarsak da oran %3,75 gibi bir rakam olmaktadır.
b- İkinci örnek de de; bir konutuntan aylık 600.—TL , diğer ikinci konutundan da 750.—TL. kira geliri elde, yani tahsilatını yapan mükellef için hesaplayalım; burada yıllık 16.200.—TL. kira geliri elde ederse ödeyeceği Gelir Vergisi toplamı: 1.417,50 TL. olacak, Beyanname Damga Vergisi olarak da, 47,80 TL. ödeyecek ve böylece toplamda cebinden bu beyannameyi vermek zorunda olduğu için 1.465,30 TL. gibi bir tutarı ödeyecektir. Gelir Vergisi Kanunumuzdaki ilk dilim vergi oranını yukarıda yazdığımız gibi %15 olduğunu belirtmiştik. Buradaki ödenecek tutarın içine damga vergisini de koyduğumuzda, oran %9,045 gibi rakama karşılık gelecektir. Damga Vergisini ayrı tutarsak da oran %8,75 olacaktır.
Sonuç olarak bu rakamları sihirbaz usulü ile bulmadığımızı belirtmek isterim. Kira Geliri elde edenler için, Vergiden İstisna edilen miktar bulunmakta ve de Götürü Gider Usulünü seçmeniz durumunda da %25 gibi bir oranda indirim yapabilmektesiniz. Onun için bu oran düşüklüğü ortaya çıkmaktadır.
4. SONUÇ VE ÖNERİMİZ
Sevgili kira geliri elde eden yurttaşlarımız. Kira Geliri beyannamesi vermek, hesaplamak ve ödemek için Gelir İdaresi Başkanlığının bu kadar yol göstericiliğine ve yaptığı indirimlere karşılık sizlerinde beyanname vermenin son gününü beklemeden 01/01/2015 ile 31/12/2015 dönemine ait kira geliri tahsilatlarınızı kontrol ederek, hesaplayarak beyan etmeniz yarınıza olacaktır.
Eğer, doğru beyan etmez ve bu süre içinde de beyan etmezseniz, cezalı tarhiyata muhatap olabileceğiniz gibi, vergi oranı verdiğimiz örneklerdekinin üstünde genel orana dönecek ve daha fazla vergi vermek zorunda kalabileceksiniz.
Hesap verebilenlerin, hesap sorabileceğini aklınıza getirerek, vergilendirilmiş kazancında kutsallığını, bir omzumuzda günah meleklerinin bulunduğunu, bir omzumuzda da sevap meleklerinin bulunduğunu öğreten, yani muhasebe hesaplarına dayanan bir dinin mensupları olarak, kayıt dışına kaçmadan gerçek gelirimizi, gerçek zamanda beyan ederek, ülkemize ve insanlarımıza katkılarımızı sunduğumuz gibi görevimizi de yapmamız çok önemlidir kanısındayım. Sevgi ve Saygılarımla…
Dipnot:
(1) DERTOP; Hüseyin,(Danışman: Prof.Dr. Fikret ÖCAL) “Gelirin Saptanmasında Uygulanan Yöntemler ve Özellikleri” , Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1986 (326622 Tez Nolu, Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı)
