Konversiyon bozukluğu, bireyin temelde fizyolojik bir nedeni olmayan bedensel belirtiler göstermesi olarak tanımlanmaktadır. Bu bozuklukta birey yaşadığı çeşitli olumsuz duygular veya stres sonucu atak geçirmektedir. Bilinenin aksine birey bu atakları kontrol edememektedir. Somatoform bozukluklardan olan Konversiyon Bozukluğu çok eski zamanlardan beri bilinmektedir.
Motor ya da duyusal sistemleri etkileyen konversiyon bozukluğu, nörolojik ya da diğer tıbbi durumlar gibi ortaya çıkar; ancak belirtilerin başlaması ya da alevlenmesinde psikolojik etkenler rol oynar. Bilinçli olarak gelişmeyen konversiyon bozukluğu belirtileri, hastaların sık sık acile gitmesine sebep olur.
Her yaş grubunda görülebilen konversiyon bozukluğu, kadınlarda erkeklere göre ortalama 10 kat daha fazla ortaya çıkar. Eğitim düzeyinin, sosyoekonomik durumun düşük olduğu yerlerde ve kırsal kesimlerde daha sık gözlenir.
Konversiyon bozukluğunun kökeninde stresin, çocukluk çağı travmalarının ve sosyokültürel etkenlerin rolü vardır. Belirtiler psikososyal zorlanmalarla yakından ilişkilidir. Özellikle kadınların eş ve eşin ailesi ile olan çatışmalar konversiyonun görülmesindeki en sık sebeptir. Duygularını sözel olarak ifade etmenin mümkün olmadığı durumlarda sık karşımıza çıkar. Kişinin sözsüz olarak kendini ifade ediş biçimidir.
Konversiyon bozukluğu belirtileri paralizi (felç), astazi (ayakta duramama), abazi (yürüyememe), afoni (ses kaybı), yutma güçlüğü, globushisterikus (boğazda yumru, düğümlenme hissi) gibi motor belirtiler ya da parestezi (ciltte yanma, karıncalanma, uyuşma hissi), diplopi (çift görme ), körlük, sağırlık, halüsinasyonlar gibi duyusal belirtiler olabilir.
Konversiyon bozukluğu belirtileri arasında;
• Aniden meydana gelen çift ya da bulanık görme ile görme duyusunun kaybı,
• Kol ve bacakların tamamında ya da bir kısmında güçsüzlük, karıncalanma, uyuşma, sızlama veya felç
• Fiziksel ağrı ve acıya karşı duyarsızlaşma
• Duyu kaybı, hissizlik ve anestezi yaşama hali
• Bayılma veya epilepsi nöbetleri
• Bireyin kontrolü dışında yaşadığı kol ve bacak hareketleri
• Vücutta meydana gelen titremeler
• Yürüme ve koşmada güçlük yaşama
• Denge kaybı ve düzensiz hareketler
• Konuşma güçlüğü, ses değişiklikleri, konuşma kaslarının zarar görmesinden dolayı afoni olarak anılan ses kaybı
• Koku duyusunun kaybolması
• Aniden oluşan işitme kaybı
• Yutkunmada zorluk yaşama
• Halüsinasyon görme
• Sindirim sistemi sorunları
• Hafıza kaybı ve bilişsel zorluklar
• Konsantrasyon bozukluğu
• Sürekli hareket etme ihtiyacı
• Algı ve istek kaybı
• Kendilerini güvensiz ve huzursuz hissetme durumu
• Karşısındaki kişiyi dinlemekte zorlanma gibi birçok durum yer alabilir.
Konversiyon bozukluğu, nedenini tam olarak bilinmemekle beraber kişinin yaşadığı zorluklar sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bireylerin hayatlarında baş etmekte güçlük yaşadıkları problemleri sonucu ortaya çıkabilmektedir. Bu problemler aile içi çatışmalar, ilişki sorunları, duygularını ifade etmekte güçlük çekme, kişinin kendisine karşı suçlayıcı düşünceleri, bir diğeri tarafından suçlanma kaygısı yaşaması veya gerçekten suçlanması olabilmektedir. Bunlara ek olarak bireyin yoğun derecede kaygı, korku, pişmanlık, hayal kırıklığı veya üzüntü hissetmesi ve ayrıca bireyin yaşamış olduğu ifade edilmemiş veya edilemeyen öfke duygusu konversif ataklara sebep olabilmektedir.
Konversiyon bozukluğunun tedavisinde problemi yaşayan birey ile birlikte aile de tedavi planına dâhil olmalıdır. Bunun sebebi kişinin konversif atakları sırasında yanında bulunan aile bireylerinin ne yapacağı bilmesi ve tedavinin daha doğru ilerlemesini sağlamaktır.
