CHP'den Zafer Bıyıklı, Saadet Gencoğlu, Figen Yıldız'ın ve AK Parti adına Mutlu Bozoğlu ile Harun Tüfekçi'nin seçildiği Silivri Belediyesi 2015 yılı Denetim Komisyon Raporu Nisan ayı meclisin son oturumunda Başkanlığa sunuldu. Rapor, mecliste onaya tutulmadığı için oturumda okunmadan, meclis üyelerine dağıtıldı ve belediyenin resmi internet sitesinde yayınlandı. Muhalefet rapora şerh koydu ve gerekçelerini mecliste açıklama talebine izin çıkmayınca taraflar arasında gerilim yaşandı.
AK PARTİ'NİN ŞERH RAPORU
2015 yılı Silivri Belediyesi Denetim Komisyonu Raporuna şerh gerekçesini muhalefet şöyle açıkladı:
“Silivri Belediyesi 2015 yılı hesaplarının denetlenmesine ilişkin rapora muhalefet şerhimizdir:
Demokrasi bilinci, yerel yönetimler kanalıyla ülkenin kılcal damarları olan en küçük topluluklara kadar sirayet eder. Bir ülkede kalkınmışlık, gelişmişlik, refah düzeyi ve demokrasi şuurunun en önemli göstergesi yerel yönetimlerin verdiği hizmetlerin kalitesidir. Yerel yönetimlere ilişkin hukukun her yönü ile sağlıklı işlemesi, bu kalite ve yetkinliğin daha ileri düzeye çıkmasına yardımcı olur.
Denetim Komisyonu faaliyeti, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun Meclisin bilgi edinme ve denetim yollarını düzenleyen 26. Maddesinde belirlenmiş denetim yollarından biri olarak sayılmıştır.
Yine aynı kanunun 54. maddesi Denetimin amacını; “Belediyelerin denetimi; faaliyet ve işlemlerde hataların önlenmesine yardımcı olmak, çalışanların ve belediye teşkilâtının gelişmesine, yönetim ve kontrol sistemlerinin geçerli, güvenilir ve tutarlı duruma gelmesine rehberlik etmek amacıyla; hizmetlerin süreç ve sonuçlarını mevzuata, önceden belirlenmiş amaç ve hedeflere, performans ölçütlerine ve kalite standartlarına göre tarafsız olarak analiz etmek, karşılaştırmak ve ölçmek; kanıtlara dayalı olarak değerlendirmek, elde edilen sonuçları rapor hâline getirerek ilgililere duyurmaktır. ” şeklinde belirlemiştir. 55. Maddeye göre de “Denetime ilişkin sonuçlar kamuoyuna açıklanır ve meclisin bilgisine sunulur.”
“RAPOR; SİYASİ TARAFGİRLİKTEN UZAK VE ŞEFFAF OLMALIDIR”
Denetim Komisyonu tarafından hazırlanan rapor; denetimle ilgili olarak meclisin en önemli bilgi edinme yolu olduğu için siyasi tarafgirlikten uzak ve şeffaf olmalıdır. İdarenin hazırladığı mali raporu onaylamak şeklinde değil, hata ve yanlışları gözler önüne sermeli, kamu zararı olabilecek konuları açıkça belirlemelidir.
“SAĞLIKLI BİR DENETİM YAPILMASINA İMKÂN VERİLMEDİ”
2015 yılı Denetim komisyonu raporu aşağıda açıklanacağı üzere sağlıklı bir denetim yapılmasına imkân verilmediğinden ve sadece yasanın istediği bir prosedürü tamamlama anlayışı ile hazırlandığından bu metin bize göre denetim değil ancak bir faaliyet raporu niteliği taşımaktadır.
Meclisimizin sayın üyeleri, hazırlanan raporu bu gözle incelediklerinde, muhalefet şerhimizde belirtilenler dışında gerçek anlamda denetlenmiş ve eleştirilen bir işlem olmadığını, eleştirel gözle bir inceleme yapılmadığını görecektir.
Silivri Belediyesi Meclisi tarafından görevlendirilmemiz üzerine 2015 yılı faaliyetlerinin denetimi için yapılan çalışmalar sonunda; aşağıdaki belirttiğimiz konuların “komisyon adına” düzenlenmiş bulunan rapora muhalefet şerhimiz olarak kaydedilmesini arz ederiz.
ŞEFFAF BELEDİYECİLİK İLKESİNİN İHLALİ
• Belediye Kanunu'nun 25. Maddesinin gerekçesinde, “meclis üyelerinin belediye işleri ile ilgili olarak daha iyi bilgi edinmeleri ve bunun sonucunda elde edilen verilerle meclisin bilgi edinme ve denetim yollarının daha etkili bir şekilde işletilmesinin” mümkün olabileceği belirtilmiştir. Yine aynı maddede, komisyonun belediye birimleri ve bağlı kuruluşlarından her türlü bilgi ve belgeyi isteyebileceği, “bu birim ve bağlı kuruluşların da bu istekleri gecikmeksizin yerine getirmelerinin gerektiği” hükümleri mevcuttur. Denetleme komisyonu çalışma süresi boyunca, ilgili kanun maddelerine ve şeffaf belediyecilik anlayışına aykırı olarak bazı bilgi ve belgelere erişimi engellenmiştir.
MAL-HİZMET ALIMLARI VE İHALELERDE ŞEFFAFLIK
• Mal ve hizmet alımlarında ve ihalelerde tekliflerin geniş kitlelere ulaşması, böylece belediyenin doğacak rekabet ortamından yararlanarak daha uygun fiyatlarla mal ve hizmet alımı yapması belediye bütçesinin kamu zararına kaynak kullanımını engelleyecektir. 2014 Denetim Komisyonu Raporunda da tavsiye kısmında belirtilen ancak bu yılki denetim raporu sonucunda uyulmadığı görülen bu önerinin önümüzdeki faaliyet yılında uygulanması temennimizdir. Böylece hem Belediye bütçesine uygun hareket edilmiş hem de Silivri esnafının hakkı korunmuş olacaktır.
• 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 22/d maddesi doğrultusunda yapılan alımlarda sektör bazında sürekli aynı firmalardan teklif alındığı tespit edilmiştir. Bu tür alımlar belirlenerek açık ihale usulü ile satın alınması veya hizmetin yaptırılması sağlanmalıdır. Silivri esnafı dururken, tadilat ve onarım işlerinde kullanılacak boya alımının başka bir ilçe esnafından temin edildiği tespit edilmiştir. Silivri esnafının ödediği vergilerle belediyenin hizmet etmesi gerekirken, ilçemiz esnafının hakkını korumayarak başka bir ilçenin esnafı ile işbirliği yapılıp malum ilçenin esnafına kazanç sağlamayı esnafımıza yapılan bir yanlış olarak değerlendiriyoruz. Denetim komisyonu raporunda “tavsiyeler” kısmında, belediyenin vergi ve diğer alacaklarını tahsil edememekten şikâyet etmesi yerine ilçe esnafına, borcunu ödeyebilmesi için gerekli ticari canlılığı getirecek çözümler üretmesi gerekmektedir.
• İdarenin düzenlemiş olduğu talepnamelerde ihtiyaç duyulan ürün ve malzemeleri tereddüde mahal bırakmayacak biçimde tanımlamak yerine “muhtelif” şeklinde ifadeler kullanıldığı tespit edilmiştir. Bunun yerine teknik özellikli malzemelerde daha açıklayıcı ve belirleyici ifadelere yer verilmelidir. Tarafsız olarak vatandaşın hakkını korumak, verdiği vergilerin somut bir şekilde vatandaşa hizmet olarak geri dönmesi hususunu incelemek üzere, komisyonun çalışma süresi içerisinde istediğimiz birtakım firmaların fatura toplamı dökümlerinin verilmemesinin sebebinin zannımızca belediyeye yandaş firmalar olduğunu, bu firmaların çıkarlarına göre hareket edildiğini düşünmemize sebep olmuştur.
• Doğrudan temin yoluyla alınan mal ve hizmet ödeme belgelerinde, keşif yapan, tahakkuku yapan, teslim alan ve komisyonlarda görev yapan kişilerinin mutlak suretle ayrı kişilerden oluşturulması sağlanmalıdır.
• Basım, matbuat ve ajans ile ilgili alımların belirli firmalardan; ses düzeni ve sahne ekipmanlarında ise aynı firmalardan tekerrür teklif alındığı tespit edilmiştir.
TEMSİL AĞIRLAMA GİDERLERİ'NİN USULSÜZ HARCANMASI
• Özellikle Özel Kalem Müdürlüğü'nün yaptığı harcamaların birçoğunun yemek gideri olarak harcandığı tespit edilmiştir. Yapılan temsil ağırlama giderleri, Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin usulüne göre yapılmış görünse de incelenen faturalarda, fatura bedeli belirtilen davetli sayısına bölündüğünde ödenen tutarların yüksekliği dikkat çekmektedir.
• Yüksek fiyatlı faturalar incelendiğinde ise “yemek bedeli” konulu faturaların genellikle aynı işletmeye ait olması dikkat çekicidir.
• Ayrıca belediye başkanımızın oğlu ile ticari ilişkisi dillendirilen firmadan geçen yıl olduğu gibi yemek alımı devam ettiği tespit edilmiştir.
KAMU ZARARI TEŞKİL EDEN HARCAMALAR
• Denetim raporunun “dayanak” kısmında belirtildiği üzere, denetleme komisyonu, kamu zararına kaynak kullanımı olup olmadığının da denetlenmesi görevini de üstlenmektedir.
• Bütçe kaynaklarının etkin ve verimli kullanılabilmesi ve bütçe imkânlarının daha fazla miktarda hizmete yönelik verimli yatırımlara yönlendirilebilmesi amacıyla; cari giderlerin tasarruf tedbirleri içerisinde önemli bir kalem oluşturması ve belediyenin yatırım plan ve programları ile belediyenin mevcut mali ve ekonomik yapısı da dikkate alınarak, Belediyenin yapması gereken giderleri haricindeki cari giderlerinde azami tasarruf sağlanarak hizmete yönelik yatırım giderlerinin artırılması yönünde gerekli tedbirlerin alınması uygun olacaktır.
• Hem geçen dönem 2014 hem de bu dönem 2015 faaliyet raporunda tavsiye bölümünde tahsilat konusu üzerinde durulmuştur. Konunun önemini kabul etmekle beraber giderlerini kontrol altına almayan, lüks harcamalarına devam eden bir belediyenin bütçesinin gelir-gider dengesini sağlayamayacağı açıktır.
• Fuaye salonu yanına yapılması planlanan çok amaçlı salon, tiyatro salonu, şehir müzesi ve fuaye salonu hakkında, yerel seçim öncesi “ne olursa olsun kültür merkezi tamamlanacak” denilmesine, “2013 yılı Şubat ayında başlayacak %50'si tamamlanacak, %50'si ise 2014 yılında tamamlanacak” açıklamalarına rağmen yaklaşık 7 yıldır bu konu ile ilgili hiçbir icraat gösterilmemiştir. Buna rağmen başka bir ilçenin kültür merkezinde, özellikle yerel basınımıza hakaret eden, manevi olarak yıpratan malum tiyatrocunun gösterisine gidilip hem destek verilmesi hem de maddi olarak faturaya bakıldığında (kişi sayısı baz alındığında) fahiş fiyat ödendiği tespit edilmiştir.
• Garanti kapsamında yazılı belge alınmaksızın yaptırılan işler ve sonrasında belediye bütçesini zarara uğratacak tamirat faturaları tespit edilmiştir. Bu nedenle, belediyenin yaptırdığı işlerde, işi verdiği firmadan imzalı bir garanti belgesi alması, kısa sürede meydana gelecek tamir masraflarını garanti kapsamına alacağından belediye bütçesinin zarara uğratılmasını önleyecektir.
• Denetime tabi dönemde araç - gereçlerin yedek parça ve tamir bakım giderlerinin çok yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ekonomik olmayan araçların yenilenmesi yüksek amortisman giderlerinin önüne geçeceği için belediye bütçesi üzerindeki yükü azaltacaktır.
• İlan ve reklam vergisi mükelleflerinin takibi yapılırken tutulan tutanaklarda mükellefin imzasının olmadığı tespit edilmiştir. Her ne kadar mükellefin beyanı esas ise de kontrollere özen gösterilmesi açısından mükellef nezdinde tutanak tutulması daha doğru olacaktır.
• Doğrudan temin alımı için görevlendirilenlerin aldıkları en az üç teklifin yanında piyasa araştırmalarını yazılı rapor haline dönüştürmeleri sorumlulukları açısından uygun olacaktır.
• Borçlanma ve arsa satışlarıyla elde edilen gelirlerin belediye borçlarını kapatmada etkin kullanılmadığı tespit edilmiştir.
• Tüm alımlarda, önceki alımların fiyatları ile sonraki alımların mukayesesi yapılmalıdır.
• Yönetici kamu görevlileri, yetkisi içerisindeki personelin yolsuzluk yapmasını önlemek için gerekli tedbirleri alır. Bu tedbirler; yasal ve idari düzenlemeleri, uygulamayı, eğitim ve bilgilendirme konusunda uygun çalışmalar yapmayı, personelinin karşı karşıya kaldığı mali ve diğer zorluklar konusunda dikkatli davranmayı ve kişisel davranışlarıyla personeline örnek olmayı kapsar. Yönetici kamu görevlileri, personeline etik davranış ilkeleri konusunda uygun eğitimi sağlamak, bu ilkelere uyulup uyulmadığını gözetlemek, geliriyle bağdaşmayan yaşantısını izlemek ve etik davranış konusunda rehberlik etmekle yükümlüdür."
• Özel hukuk hükümleri çerçevesinde faaliyet gösteren Belediye İktisadi İşletmelerinin verimli ve kârlı çalışmaları sağlanmalı, belediye bütçesine olumsuz etki yapmasının önüne geçilmelidir. Bu şirketlerin yıllık bilanço ve kar-zarar cetvelleri titizlikle denetlenmeli, kar ve verimlilik temeline dayalı olarak faaliyet göstermesi için gerekli tedbirler alınmalıdır.
Sonuç olarak,
Belediyeler Kanunu'nun 55. Maddesi uyarınca “Denetime ilişkin sonuçlar kamuoyuna açıklanır ve meclisin bilgisine sunulur” ifadesinde açıkça belirtildiği üzere, denetleme komisyonunun çalışma süresi boyunca tespit etmiş olduğumuz bulguları ve bu konularda dikkate alınmasını temenni ettiğimiz yukarıdaki tavsiyeleri bilgilerinize sunarız.”
KUTLU: HUKUKİ SÜREÇ BAŞLATACAĞIZ
Nisan ayı meclisinde söz alan AK Parti Grup Sözcüsü Rıfat Kutlu da Denetleme Komisyonu çalışmaları ve raporu hakkında şunları söyledi: “Bu sene yapılan Denetim Komisyonunda maalesef belediyemize ait birçok faturanın AK Partili meclis üyesi arkadaşlarımıza, “Siz Danıştay mısınız? Siz Sayıştay mısınız? Başkana ya da ilgili müdüre sormamız lazım” gibi bahanelerle sümen altı edilmesi bu sürecin içinde bir şaibe olduğunun en net göstergesi. Belediye Kanununun 25.inci maddesinde komisyonun belediye birimleri ve bağlı kuruluşlarından her türlü bilgi ve belgeyi isteyebileceği bu birim ve bağlı kuruluşlarında bu istekleri gecikmeksizin yerine getirmelerinin gerektiği hükümleri mevcuttur. Belediye Kanununda çok açık bir şekilde ifade edilmesine rağmen maalesef AK Partili arkadaşlarımıza bu belgeler verilmeyerek sağlıklı bir Denetim Komisyonunun oluşma imkânı ortadan kaldırılmıştır. Bu konuyla ilgili hem şikâyetimizi kamuoyuna bildiriyor hem de gerekli hukuki süreci başlatacağımızın ifadesini sizlerle paylaşmak istiyorum.”
IŞIKLAR: 4095 BELGE İNCELENMİŞ; NEYİ KISITLAYACAĞIZ?
Kutlu'nun açıklamalarına istinaden söz alan Başkan Işıklar iddianın asılsız ve gerçek dışı olduğunu ifade etti. İstanbul Büyükşehir Belediyesinin Denetim Komisyonu Başkanının yazdığı, “Denetim Komisyonunca denetlenecek işleri kanun; “belediyenin gelirleri giderleri ile bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemleriyle” sınırlandırmıştır. Yani Denetim Komisyonunun belediyenin bütün işlemlerini denetleme yetkisi yoktur” beyanını paylaşarak sözlerine başlayan Başkan Bey, “4095 belge incelenmiş. Zaten hepsi o kadar. Bir de belgelerin kısıtlandığını söylüyorlar. E, pes! Neyi kısıtlayacağız?” tarzında serzenişte bulundu.
Sevginar SALİ
