Çocukların okula gitmeye karşı kuvvetli bir şekilde hissettikleri kaygı, korku ve endişe durumlarına okul fobisi (okul kaygısı) denir. Çocukların okullu olmalarıyla birlikte gündelik yaşamlarında pek çok değişiklik baş gösterir. Onlar açısından yeni bir ortam, yeni arkadaşlıklar, yeni beklentiler ve yeni otorite figürleriyle iletişim ve etkileşimin bol olduğu bir süreç başlamaktadır. Bu durum beraberinde belirsizlikleri de getirdiği için her çocuk, belirli bir düzeyde kaygı ve endişe yaşayabilir. Belirsizlik ve öngörülemezlik bütün insanlarda kaygı duygusunu tetiklediği için son derece doğal ve normaldir. Önemli olan kaygının dozajıdır.
Yaşanan kaygı, çocuğun okula gitmesini engelleyecek düzeydeyse, çocukta birtakım duygusal (öfke ve ağlama krizleri), sosyal (ilişki kurmaktan kaçınma) ve fizyolojik problemlere (karın ağrısı, baş dönmesi, titreme, kalp atışlarının hızlanması, mide bulantısı, kusma) neden oluyorsa ve okul fobisi iki haftayı aşıyorsa doğal ve normal olan kaygıdan ayrılır. Bu noktada okul rehberlik servisi ve öğretmenin iş birliği neticesinde çocuğu konusunda uzman birine yönlendirerek profesyonel bir destek almak gerekmektedir.
ÇOCUĞUN OKULA UYUM SÜRECİNDE AİLELERİNE ÖNERİLER
-Okullar açılmadan önce çocuğunuzla birlikte okulu ziyaret edebilirsiniz. Ortamı ve sınıfını detaylı olarak görmesini, bu sırada öğretmenleriyle sohbet etmesini, varsa sorularına yanıt almasını sağlayabilirsiniz.
-Okulun ilk günü sakin ve soğukkanlı davranarak, onu cesaretlendiren ve teşvik eden yaklaşımlarla motive edebilirsiniz.
-Okula yeni başlangıçlarda oryantasyon sürecinin uzun tutulmaması önemlidir. Bu süreçte oyun ve eğlence ağırlıklı aktivitelerin yapılması, çocuğun okulla güçlü bir duygusal bağ kurmasına yardımcı olacaktır. Çocuğun okulda kalma süresi kontrollü olarak arttırılmalıdır.
-Çocuğunuzu okula bırakırken vedalaşma süresini kısa tutmanız onun ortama daha kolay alışmasını sağlayacaktır.
-Çocukta ‘okula gitmesem de olur' düşüncesinin oluşmasına fırsat vermemek gerekir. Bu gibi durumlarda anne ve baba, kararlı ve tutarlı bir şekilde davranmalı, çocuğa okula gitmek zorunda olduğunu hissettirmelidir.
-Çocuklar rutinleri çok sever, bir ayrılma rutini oluşturabilirsiniz. Örneğin; eline bir kalp çizip o kalbi öpebilirsiniz. Çocuk sizi özlediğinde o kalbe bakabilir ya da öpebilir. Vedalaşırken özel bir sarılma şekli de belirleyebilirsiniz.
-Okula almaya geldiğinizde onu nereden alacağınızı önceden birlikte kararlaştırabilir ve tam zamanında birlikte belirlediğiniz yerde onu bekleyebilirsiniz. Verdiğiniz sözü tutmanız çok önemlidir. Aksi taktirde çocuk sizi göremeyince aşırı huzursuz ve kaygılı olabilir.
-Okuldan dönüşte çocuğunuzla okulda yaşadıklarıyla ilgili konuşabilirsiniz. Her okul dönüşünde yaşadıklarını size anlatmaya istekliyse mutlaka dinleyin. Bu okula duyduğu ilgiyi pekiştirirken, okula duyduğu hevesin ve öğrenme isteğinin artmasına yardımcı olacaktır.
-Okul fobisini yoğun yaşayan çocuklarda karın ağrısı, kusma, bulantı, sık idrara çıkma, çarpıntı, terleme, titreme, öfke ve ağlama krizleri görülebilir. Böyle durumlarda, okulun rehberlik ve psikolojik danışmanından destek alabilirsiniz.
-Okul fobisinin derecesine göre çocuğun okula alışma süreci okul ile birlikte planlanabilir. Okul fobisini yoğun yaşayan çocuğun anne ya da babası, önce sınıfın kapısı açık olacak şekilde sınıfın kapısının önünde bir süre bekleyebilir. Çocuk alıştıkça aile, bahçede beklemeye başlayabilir. Çocuk teneffüslerde kendisini bekleyen kişiyle görüştürülebilir. Çocuğun alışması iyiye doğru gittikçe anne, okulun dışında beklemeye başlayabilir. Mümkünse gün içinde bir veya iki defa annesi veya babasıyla telefonda görüşmesine imkân tanınabilir. Böylece kademeli bir şekilde çocuğun kaygıları yönetilerek bir başkasına ihtiyaç hissetmeden okula alışma süreci tamamlanmış olur.
-Gelişim dönemlerinin evrelerini sağlıklı bir şekilde yaşayan ve gelişimsel olarak herhangi bir problemi olmayan çocukların genel anlamda okula hazır oldukları söylenebilir. Bununla birlikte anaokulu geçmişi olan çocukların okula uyumlarının daha kolay olduğu gözlenmektedir. Çocuğun anneden ayrışmasıyla ilgili durumlarda zorluk yaşanıyorsa bu süreçte babanın rol üstlenip çocuğu okula bırakması problemin çözümü için daha işlevsel olacaktır.
