Ortodonti dişlerin çene kemikleri ile çene kemiklerinin birbirleri ile ve çene kemiklerinin kafa kemikleri ile ilişkisini inceleyen bir bilim dalıdır. Ortodontik tedavi de bu sistemde oluşan bozuklukları tedavi etme şeklidir.
Ortodontist, diş ve yüz düzensizliklerinin teşhis ve tedavisi konusunda uzmanlaşmış diş hekimidir. Ortodontist olmak için önce diş hekimliği fakültesini bitirmek sonra da dört yıl veya daha uzun sürebilen bir uzmanlık ya da doktora programını tamamlamak gerekir. Bu eğitim sırasında ortodontist, diş hareketini kontrol etmek için ve yüz gelişimini yönlendirmek için gerekli bilgileri öğrenir. Sadece bu uzmanlık veya doktora eğitimini başarı ile tamamlamış olan diş hekimleri, ortodontist unvanını kullanabilirler.
Ortodontik bozuklukların nedenlerinde kalıtımsal faktörlerin rolü olduğu gibi etken daha çok çevresel faktörlerdir. Yani ağız solunumu yapmak, parmak emmek, dudak veya dil emmek, tırnak ısırmak, kalem ısırmak, uzun süre biberon ve emzik kullanmak, erken süt dişi kaybı, üflemeli bir çalgı çalmak gibi alışkanlıklardan dolayı olabilir. Ayrıca çocuklarda sık görülen bademcik, geniz eti sorunları da zamanında müdahale edilmezse çene yüz sisteminde kalıcı bozukluklara neden olmaktadır.
Sanılanın tersine sağlıklı bir diş eti ile her yaşta dişleri hareket ettirmek mümkündür. Ancak erken teşhis edilen anomalilerin tedavi opsiyonları daha fazla olduğu için mutlaka bir ortodontist tarafından erken yaşta kapanışın değerlendirilmesi gerekmektedir.
Genellikle dişsel bozuklukların tedavisi için ideal yaş süt dişlerinin değişiminin tamamlanmak üzere olduğu, köpek dişlerinin değişim zamanı olan 10-12 yaş civarıdır. Ancak bazı çeneleri ilgilendiren problemlerde ve kötü alışkanlıkların bırakılmasında erken tedavi büyük önem taşır. O yüzden fissür koruyucuların uygulandığı 6-7 yaş civarında diş hekiminizden bir ortodontist konsultasyonu mutlaka istemelisiniz.
Çürük veya travma nedeniyle erken kaybedilen süt dişlerinin yerlerinin korunması, süt dişinin yerine gelecek sürekli dişin normal şekilde sürebilmesi için önemlidir. Takıp çıkarılabilen veya sabit olarak dişlere yapıştırılan apareyler ile sürekli dişlerin geleceği boşluklar korunabilir.
Çapraşık veya seyrek dişler ile güzel bir gülümseme ve estetik bir yüz görünümüne sahip olmak imkansızdır. Dişlerdeki çapraşıklık estetik problemlerin yanında, diş fırçalamanın etkinliğini azalttığı için diş çürüğü riskini artırır. Dişler arasındaki boşluklar, çiğneme fonksiyonunu ve diş çevresindeki dokuların sağlığını olumsuz etkiler. İmplant, köprü, kaplama gibi protetik tedavilerin öncesinde, dişlerin doğru konumlandırılması için ortodontik tedaviye sıkça ihtiyaç duyulmaktadır.
Aktif tedavi ortalama 1.5 –2 yıl sürer. Ancak zaman tedavinin şekline, hastanın yaşına, kooperasyonuna göre değişir. Daha kısa olduğu gibi daha da uzun olabilir. Braketler dişinizin üzerine özel bir yapıştırıcı ile yapıştırılır ve hiç acıtmaz. İlk takıldıkları birkaç günde dudak ve yanak içinde bazı yumuşak doku yaralanmaları yapabilir ama bu geçicidir.
Ortodontik tedavi sırasında diş çürüme riski artar onun için de braketler arasında besin artığının birikmemesi çok önemlidir. Her yemek sonrası dişler ve braket araları mutlaka temizlenmelidir.
Yaşam kalitemizde görünüşümüz hakkında hissettiklerimiz rol oynar. Kendinizi dişleriniz ya da bozuk çene ilişkinizden dolayı kötü hissettiğiniz zaman mutsuz olabilirsiniz ve aklınız sürekli görünümünüzde olabilir. Konuşurken ve gülerken ağzınızı kapatabilir gülmekten çekinebilirsiniz. Ortodontik tedavi diş sağlığınızı düzeltir, yüz görüntümüzü güzelleştirir ve özgüveninizi arttırır. Hastalar tedavi sırasında dahi kendilerini daha iyi hissederler.
