Öz saygı nedir? Nasıl artırılır?

Öz saygı, kişinin kendi değerini tanıma, anlama ve bu değerini kabul ederek kendisini onurlandırabilme yeteneği olarak tanımlanabilir. Kişinin kendisiyle barışık olması, kendi yeteneklerine ve becerilerine, duygularına, düşünce kalıplarına, değerlerine ve kendi görünüşüne saygı duyması anlamına gelir.
Öz saygının temel noktası kişinin kendine karşı olumlu bir bakış açısı geliştirebilmesidir. Kişinin kendisini tanıması, güçlü yönlerini fark etmesi, zayıf ve eksik olduğu yönleri göz ardı etmeden kabul edip geliştirmesi öz saygı için atılması gereken ilk adımlardandır. Kişi kendi değerini sadece dışarıya göre belirlemek yerine, kendi içsel değerinin farkına varıp kendi kimliğini geliştirmesi için çabalaması ve bunu kabul etmesi öz saygının sağlam bir temele oturmasına yardımcı olur.Öz saygı kişinin sağlıklı bir yaşam tarzı oluşturabilmesinin ön koşullarından birisidir. Böylelikle daha sağlıklı ikili ilişkiler kurabilir ve kendi duygusal dengesini daha iyi koruyabilir. Bu noktada yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir.Öz saygı en basitinde kişinin kendisi ile ilgili olumlu düşüncelere sahip olabilmesiyle başlar. Böylelikle kendi kendisine değer verebilme yeteneğini geliştirir ve kendisiyle ilgili bir başkasının onayına veya yardımına bağımlı olmadan hayatını sürdürmeye devam edebilir. Dış faktörlere bağlı kalmadan kişinin kendi özgün kimliğini geliştirmesine olanak tanır.Öz saygı aynı zamanda kişinin kendi sınırlarını ve ihtiyaçlarını tanıma yeteneğini de geliştirir. Bir kişi öz saygılı olduğunda veya öz saygı kazandığında kendi ihtiyaçlarına dikkat ederek önem verir ve bu ihtiyaçları karşılamak için gerekli adımları atmaktan geri durmaz. Bu noktada kişi gerektiği yerde kendi sınırlarını çizebilir. Dış faktörlere karşı gerektiğinde kendisini koruyabilir. Öz saygı kişinin kendi yeteneklerine ve becerilerine saygı duymasını da geliştirir. Kişinin kendisine duyduğu güven ile öz saygı bağlantılı kavramlardır. Bir kişi kendisine güvendiği takdirde yeni şeyler denemekten, yeni deneyimlerden ve yeni hedefler belirlemekten ve bu hedeflere ulaşmak için çaba harcamaktan çekinmez. Bu noktada kendi başarılarını ve başarısızlıklarını kabul eder ve her deneyimden iyi ya da kötü ders çıkarmaya açık olur. Öz saygı ile beraber kişi kendisine yapılan eleştiriler ile nasıl başa çıkılması gerektiğini daha iyi bilir. Yapılan eleştiriyi kendi içinde olumlu bir hale dönüştürebilir. Öz saygı, her kişinin hayatı boyunca geliştirebileceği bir özellik olup, kişinin kendini kimliğini keşfetmesi, kendi değerini anlaması ve kendini sevmesi için emek gerektirir. Öz saygı ile beraber kişi kendisine daha fazla değer verirken kendi yeteneklerine, duygusal durumuna, fiziksel görünümüne, ilgi duyduğu alanlara daha çok dikkat eder. Bu konuda kendisini daha da geliştirmek için adımlar atar. Aynı zamanda kendine saygı duyan bir kişi, etrafındaki diğer kişilere karşı saygı duyabilme becerisini geliştirebilir ve sağlıklı ilişkiler oluşturarak toksik ilişkilerden kaçınabilir.
ÖZ SAYGIYI ARTIRMANIN YOLLARI
Kendinizi Tanıyın: Öz saygıyı arttırabilmenin en birinci koşulu kişinin kendisini güçlü ve zayıf yönleriyle tanıması ve kabul edebilmesidir. Bu durum kişinin güçlü yanlarını geliştirmesine ve zayıf yanları üzerinde de kendisine düzeltme şansı tanır. Bu da öz saygınızı artırır, çünkü kişi becerilerini ve kendi sınırlarını daha iyi bilir hale gelir. Bu kabul, kendinize olan saygınızın temelini oluşturur.
Olumlu Konuşmalar:Kişinin kendisiyle yapacağı olumlu konuşmaları kendisine daha sağlıklı bir öz saygı geliştirmesine yardımcı olur. Olumlu konuşmalar kişinin kendine olan inancın yükselmesine neden olur. Böylelikle kişi kendi yeteneklerine ve değerlerine daha sıkı sıkıya tutunur. Kişinin kendisine karşı “Ben başarılıyım, başarabilirim”, “Ben değerliyim” gibi olumlu ifadeler kullanması öz saygısını olumsuz etkilerden kurtaracaktır.
Başarıları Göz Ardı Etmeyin:Kişinin kendi başarılarını hatırlaması ve bu başarılarla gurur duyması kişinin kendisine olan güvenini ve dolayısıyla kişinin kendisine olan öz saygısını arttırır. Başarıları düşünmek, kişinin kendisine yönelik olumlu ifadeler ve düşünceler üretmesine yardımcı olur. Aynı zamanda gelecekteki hedeflere ulaşma konusunda kişinin daha da motivasyon sahibi olmasına olanak tanır.
Hedefler Belirleyin: Kişi kendisine ulaşılabilir ve anlamlı hedefler koyduğunda, bu hedeflere ulaşma isteği artar. Hedefleri gerçekleştirmek öz saygıyı artırır çünkü başarı görüldüğünde kişinin kendisine duyduğu güven artar. Bir hedefe ulaşmak, yeni beceriler öğrenme veya mevcut yetenekleri geliştirme fırsatlarına yol açabilir. Bu da öz saygıyı artırır. Çünkü kişinin kendisini geliştirdiğini görmek olumlu bir etki yapar.
Öz Bakım: Kişinin öz bakımına dikkat etmesi kendisine ve kişisel bakımına önem verdiği anlamına gelmektedir. Kişi kendisini daha iyi hissettiğinde kendisine duyduğu güvenle beraber öz saygısı da gelişir. Kişinin sağlıklı bir vücuda sahip olması, kendisine olan güveni artırabilir çünkü sağlığına değer verdiğini gösterir.
Sınırlarınızı Belirleyin: Kişisel sınırlar çizebilmek öz saygı için çok önemlidir. Çünkü kişisel sınırların olması kişinin kendi özel alanına ve kendi ihtiyaçlarına saygı duyabildiği anlamına gelir. Kişi kendisine karşı olumsuz bir tavır gördüğünde sınırlarını korursa öz saygısını da korumuş olacaktır. Ayrıca sınırlar sayesinde kişi etrafında olan kendisi için gerekli olmayan tüm stresi yüklenmekten de uzak kalmış olur. Bu da duygusal olarak daha sağlam olmasına fayda sağlar.
Uzmandan Destek Alın: Terapi, olumsuz düşünceleri ve bakış açısını tanımlama ve değiştirme konusunda etkilidir. Kişinin kendisine dair olumsuz düşüncelerine bir uzman ile birlikte bakıp ele alması bu düşüncelerin daha olumlu ve yapıcı düşüncelere dönüştürmeye yardımcı olabilir. Bu da öz saygıyı olumlu yönde etkiler.
Kıyas Yapmayın: Kişi kıyaslama yapmayı bıraktığında kendi değerinizi daha iyi anlama ve kabul etme fırsatına erişmiş olur. Kişinin kendisini başkalarıyla karşılaştırması genellikle kendi eksikliklerine ve zayıf yönlerine vurgu yapar. Ancak kişi kıyaslama yapmama becerisini geliştirdiğinde, kendi yeteneklerine ve kişisel özelliklerini takdir etmeye başlar.