Tanım
Yazılı ya da sözlü dili anlamak ya da kullanabilmek için gerekli olan bilgi alma süreçlerinin birinde ya da birkaçında ortaya çıkan ve dinleme, konuşma, okuma, yazma, heceleme, dikkat yoğunlaştırma, matematiksel işlemleri yapmada yetersizlik nedeniyle bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumudur.
Öğrenme güçlüğü belirtileri
Okul öncesi dönem belirtileri:
-Konuşmaya başlamasında önemli ölçüde gecikme
-Kelimeleri telaffuz etmede ve yeni kelimeleri öğrenmede zorluk yaşama
-Motor hareketlerin gelişiminde yavaşlık (ayakkabı bağlamada veya düğme iliklemede güçlük)
-Okumayı zor öğrenme, yavaş okuma, bazı harfleri karıştırma (p-b, d-b, k-t, y-h, 6-9, 52-25), bazı heceleri ters okuma (ve-ev, koç-çok), bazı harfleri yazarken karıştırma (bilek-dilek, çaba-baca), kelimelerin sonlarını uydurma, isteksizlik, başkası okuyunca daha iyi anlama, yüksek sesle okumayı ve yazmayı reddetme, ev ödevlerini unutma, nasıl çalışması gerektiğini bilememe
-Matematik işaretlerini karıştırma (‘'x'' yerine ‘'+''), geometrik şekilleri ters çizme, bölme işlemine sağdan başlama, eldeleri unutma, çarpım tablosunu öğrenememe, uzaklık ve derinlik algılamasında sorun yaşama
-Zaman kavramını etkin kullanamama (önce-sonra-dün-bugün)
-Saati öğrenmede zorluk
-Yön kavramlarını ayırt edememe
-Yeni becerileri öğrenmede yavaşlık
-Arkadaşlık kurmada zorluk
-Mimik ve beden hareketlerini anlamada zorluk çekme.
Öğrenme güçlüğü neden olur?
Araştırmalar beyin yapısındaki işlevsel farklar ile ilişkili olduğuna işaret etmektedir. Bunlar doğuştan gelir ve kalıtımsaldır. Anne, baba ve kardeşte benzer bir öykü varsa diğer çocukta da görülme ihtimali artmaktadır. Doğum öncesi ve sonrasında yaşanan bir sorun (alkol kullanımı, oksijen azlığı, prematüre doğum gibi) öğrenme güçlüğüne etken olabilmektedir.
Öğrenme güçlüğü tanısı
Bir uzman tarafından çocuğun doğum öyküsü, gelişimsel özellikleri, okul performansı ve ailenin sosyokültürel özellikleri göz önünde bulundurularak klinik değerlendirme yapılır.
Öğrenme Güçlüğü Çeşitleri:
-Okuma bozukluğu ile giden (DİSLEKSİ)
-Matematik bozukluğu ile giden (DİSKALKULİ)
-Yazılı anlatım bozukluğu ile giden (DİSGRAFİ)
Olarak üç alt tipe ayrılır. Alt tipler birlikte ya da ayrı görülebilir.
Öğrenme güçlü tedavisi nasıl olur?
İlk adım psiko-eğitimdir. Aileye, öğretmenlere ve çocuğa yapılan eğitsel terapi durumun anlamlandırılması ve nasıl bir yol izleneceğinin belirlenmesi açısında önem taşımaktadır. Sonraki süreç evde, okulda eş zamanlı devam edecek bir özel eğitim ve müdahale programının hazırlanmasıdır.
Öğrenme güçlüğü olan çocuğa okulda-evde yaklaşım nasıl olmalıdır?
-Ebeveynler olarak asıl amaç çocuğun öğrenme güçlüğünü tedavi etmek değil karşılaşacağı zorluklar karşısında onun sosyal ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamak olmalıdır. Çocuklar görerek ve model alarak öğrenir dolayısıyla ebeveynlerin olumlu tutumları ve mizah anlayışı çocuğun bakış açısını değiştirerek ona yardımcı olur.
-Okul ile işbirliği sağlamak önemlidir. Her çocuğun başarılı olduğu ya da zorluk çektiği alan farklıdır. Bu farklılıklar görsel, işitsel ya da kinestetik (hareket) alanında kendini gösterir. Eğitimde görsel algısı kuvvetli çocuklar için kitaplar, videolar, kartlar kullanılabilir. İşitsel algısı kuvvetli çocuklar için ders anlatımının sesli olarak kaydedilmesine izin verilerek evde tekrar yapması sağlanabilir. Arkadaşlarıyla çalışmasını teşvik etmek de sürece yardımcı olabilir.
Ailelere Tavsiyeler
-Beklentilerinizi yapabilecekleri ile sınırlı tutun
-Çocuğunuzun olumlu yanlarına odaklanın
-Yalnızca okul başarısı ile çocuğunuzu sınırlandırmayın
-Başarı sağlayabileceği farklı alanları keşfederek bunları yapması konusunda cesaretlendirin (müzik, spor gibi)
-Basit ve anlaşılır açıklamalarda bulunun
-Her çocuğun kendine özgü olduğunu unutmayın
