Özel Silivri Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği Diş Hekimi Zeynep Banazılı, diş tedavisinde protezin önemi konusunda bilgiler verdi.
Dişsizlik bireylerin hem fizyolojisi hem de psikolojisi üzerinde olumsuz etkiler bırakır. Fiziksel olarak en önemli sorun hastanın besinleri iyi çiğneyememesi ve buna bağlı olarak sindirim problemlerinin ortaya çıkmasıdır.
Hastaların diğer bir problemi estetik beklentilerdir. Dişsiz bireyler için hem kendilerini dişsiz görmek ve hem de diğer insanların onları dişsiz görmesi ciddi bir travma oluşturabilir. Bireyler genellikle her yaşta estetik olma beklentisi içindedir. Ayrıca hasta kısmen ya da tamamen dişsiz olduğunda konuşma ile ilgili problemler de ortaya çıkabilir. Dişlerin olmaması seslerin normal oluşmamasına ve hastanın konuşmasının anlaşılamamasına neden olur. Özellikle estetik ve konuşma problemleri nedeniyle sosyal ilişkilerinde problemler yaşayabilirler. Dişsizlik ile ilgili diğer bir sorun hastanın mevcut protezi olmadığında dokular aralıklı ve kısa süreli basınç alamadığı için, ağız içi yumuşak ve sert dokularda ortaya çıkan erime ve kayıplardır. Tüm bu sebeplerden dolayı, beklentileri karşılamak ve kalan dokuların sağlıklı kalmasını sağlamak için dişsiz hastalarda protez yapımı gereklidir.
Hareketli protezler, tam ve bölümlü protezler olarak iki farklı şekilde olabilir. Tam protezler ağzında hiç diş olmayan insanlara uygulanır. Tam protezlerde dişsiz yumuşak doku ve altındaki kemik tarafından desteklenen, ağız içinde çeşitli yollarla tutuculuk sağlayan ve takıp çıkarılabilen aygıtlardır. Bölümlü protezler ise ağzında bir veya birden çok diş eksikliği olan hastalara yapılan ve hastalar tarafından takılıp çıkarılabilen protez türüdür. Hareketli bölümlü protezlerde iskelet protezler ve hassas bağlantılı protezler olarak 2 ye ayrılır. İskelet protezler dişlerin üzerine tutuculuk sağlamak için yerleştirilen metal tellerinden dolayı kancalı protez ismini alır. Hassas bağlantılı protezler ise estetik olarak kancaların görünmemesi amacıyla dişlere özel tutucu sistemlerin yerleştirildiği estetik protez tipidir.
Hareketli protezler implant ile desteklenirse daha konforlu bir şekilde kullanılabilmektedirler. Özellikle alt çene dişsiz hastalarda hareketli protez kullanımı, protezin tutuculuğunun yetersiz kemik miktarı, dil ve de yanaklar gibi hareketli organlar nedeniyle neredeyse imkansızdır. Böyle bir vakada günümüzde tercih edilen en basit çözüm, ön bölgeye yerleştirilecek minimum iki veya dört implantın üzerine yapılacak bir implant destekli protezdir.
İmplant destekli hareketli protezlerin geleneksel hareketli protezlere oranla çok sayıda avantajı vardır. Tutuculukları çok daha iyidir. Hastaya kullanım konforu sağlar. Daha etkin bir çiğneme yapılabilir. Hastanın adaptasyon süreci daha basittir. Hasta normal konuşmasına kısa sürede kavuşabilir. Kalan kemik dokusu korunmuş olur. Klasik total protezlere oranla daha küçük hazırlanabilir. Gerektiğinde hasta tarafından kolaylıkla çıkartılabilir.
Protezin her gece çıkarılması, ağız ve damak sağlığı açısından çok önemlidir. Protezin altında kalan damak dokusunun da nefes almaya ihtiyacı vardır. Üstelik sürekli baskı altında olan bir damakta kemik erimesi çok daha hızlı olur ve damak ile protezin uyumu bozulur.
Protezlerin bakımı, uzun süre sağlıklı bir şekilde kullanımı açısından önemlidir. Her yemekten sonra mutlaka çıkarılmalı, protezler için özel üretilmiş fırçalar ya da diş fırçası yardımı ile fırçalanmalıdır. Sıvı sabun ile her yemek sonrası rutin temizliği yapılan protezlerin, en az 15-20 günde bir kere de içinde özel protez temizleyici tablet eritilmiş suda bekletilmesi gerekmektedir. Protezlerin temizliğinde bulaşık deterjanı, çamaşır deterjanı, diş beyazlatma tozları ya da pastaları kullanılmamalıdır. Bu ürünler dişin kimyasal ve fiziksel yapısında bozulmalara sebep olur.
Ağızda kendi dişleri de kalıp, protezi kancalar (kroşeler) ile bu dişlere tutturulmuş olan hastaların, özellikle bu dişlerin temizliğine de özen göstermeleri gereklidir. Çünkü protezi taşıyan dişte bir çürük oluşması, yapılacak dolgu kaplama ya da diş çekimi ağızdaki protezin değişmesini gerektirebilecektir.
Ağıza takılan yeni bir protez vücut için yabancı bir maddedir ve buna alışmada güçlük çekilmesi sık rastlanan ve çok normal bir olaydır. Bu yüzden protez kullanmaktan kesinlikle vazgeçmemeli kendinizi alıştırmaya çalışmalısınız. Bir süre sonra proteze alışacak ve ağzınızda protez olduğunu unutacaksınız. Ağız içine uyumu iyi olan ve deneyimli hekimler tarafından yapılan protezleri uzun yıllar hem çiğneme hem estetik beklentileri karşılayacak şekilde rahatlıkla kullanabilirsiniz.
