Son dönem de neredeyse tüm sektörlerin hammadde ve girdi fiyatlarında hatta döviz bazında fiyat artışları söz konusu.. bu sebeple her üründe, yeme içme vs. dahil fiyatlar, özellikle inşaat sektöründe ciddi maliyet artışlarından bahsedebiliriz.
***
Sektörde bu konuda yükselen seslere kulak verecek olursak; TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından açıklanan resmi rakamlara göre, merakla beklenen inşaat faaliyetleri yüzde 2,8, gayrimenkul faaliyetleri de yüzde 2,4 arttı.
Konuyla ilgili önemli değerlendirmeler yapan Workindo'nun CEO'su Erhan Kocabaş, “TÜİK tarafından açıklanan büyüme rakamları gerek ülke ekonomisi gerekse de inşaat sektörü açısından geleceğe yönelik umutlarımızı daha da artırıyor. Tüm dünya ekonomisinin zorlu bir sınav verdiği pandemi döneminin olumsuz etkilerinin, aşılama ile birlikte yılsonuna kadar hafifleyeceğini umuyorum. İlk çeyrek büyüme rakamları, geçtiğimiz yıl pandemi krizinden direkt etkilenen inşaat sektörünün biraz nefes aldığını gösteriyor. Genel olarak yaşanan canlanmanın inşaat sektörüne ve dolayısıyla da gayrimenkul faaliyetlerine pozitif bir ivme kazandırdığını söyleyebiliriz. Ayrıca sektörde yaşanan hareketlilik Workindo verilerine baktığımızda istihdama da olumlu yansıyor. Diğer taraftan pandemi sürecinde dijital kanallar daha da önem kazandı. Bu doğrultuda geleneksel olan inşaat sektörü faaliyetlerinin de dijital ortama taşınması sektör açısından büyük bir gelişme oldu. Sitemizdeki hizmet alım-satım, malzeme tedariki rakamlarına baktığımızda da bu alanlarda sektörün online tarafa yeşil ışık yaktığını görüyoruz. Sektördeki büyümenin inşaat ile ilgili birçok alt kategoriyi de canlandırdığını bu verilerden görmek mümkün. Tedavi ve aşı süreçlerinde belirli bir ilerleme kaydedilse de pandemi krizinin etkileri devam ediyor. Buna rağmen inşaat sektörü faaliyetlerindeki artış, önümüzdeki dönem için var olan pozitif beklentilerimizi daha da güçlendirdi.” şeklinde konuştu.
***
Türkiye'nin en köklü sivil toplum örgütleri arasında yer alan Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından resmen açıklanan 2021 yılı ilk çeyrek büyüme rakamlarını masaya yatırdı. 2020 yılının 4. çeyreğinde inşaat sektörünün yüzde 12.5 daraldığını dile getiren TMB Başkanı Erdal Eren, şunları dile getirdi: “Türkiye ekonomisinin beklentilerin üstüne çıkarak yüzde 7 büyümesi tüm iş dünyası için memnuniyet vericidir. Bununla birlikte ekonomimizin lokomotifi olan inşaat sektörümüz bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 2,8'lik büyüme kaydetmiştir. Aşı sürecinin etkin olarak sürdürülmesi ile pandeminin etkisinin zayıflaması büyümenin de sürdürülmesini sağlayacaktır. Bu süreçte konut alanında ertelenmiş olan talep sektörümüzü daha da canlandıracaktır. Çarkların daha hızlanması için yatırımlar artmalı, ödenekler açılmalıdır. Bunun yanında girdi maliyetlerindeki öngörülemez artışların önüne geçilmesi büyük önem arz etmektedir. Kamu projelerindeki maliyet artışlarının karşılanabilmesini teminen firmalara fiyat farkı ödemesi veya şarta bağlı olmayan fesih hakkının tanınmasını içeren bir düzenleme yapılması artık kaçınılmaz hale gelmiştir.” dedi.
***
Kovid-19 salgını tüm dünyayı olduğu gibi Türkiye'yi de gölgesinde bıraktı. İnşaat sektöründe salgının etkilerinin azalmasıyla beraber hareketlilik başladı.. sektörde stoklar tükendi, yeni yatırımlar için atağa geçildi.
2020'de kamu bankaları tarafından hayata geçirilen düşük faiz oranlı kredi kampanyasıyla konut satışlarında rekor kırıldı.. o süreçte 1.5 milyon ev satıldı. Hem yeni hem de ikinci el evde stoklar erirken, müteahhitler yeni inşaatlar için pandemi etkilerinin azalmasını bekledi.
Bu süreci yeni yatırımları için hazırlık yaparak geçiren inşaat sektörü, 2020 yılının son çeyreğinde (ekim-aralık) ruhsata akın etti. 2021 yılının ilk çeyreğinde (ocak-mart) de bu rağbet sürdü.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Ocak-Mart 2021 dönemindeki yapı izin istatistiklerine göre, belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen bina sayısı 2020'nin aynı dönemine göre yüzde 131,8 arttı ve 32.832 olarak gerçekleşti.
İSKAN SAYISI YÜKSELDİ
Binalardaki ev sayıları ise 2020'nin aynı dönemine göre yüzde 105,6 artışla 168.447 oldu. Binaların toplam yüz ölçümü 33,2 milyon metrekare olarak gerçekleşti.
İnşaatların bitirilmesinin ardından belediyelerden yapı kullanma izin belgesi (iskan) alınması gerekmekte.. 2021'in ilk 3 ayında, 2020'nin aynı dönemine bakıldığında iskan izni alan bina sayısında yüzde 12.5, yüz ölçümünde yüzde 4.4, değerinde yüzde 34.5, daire rakamında yüzde 2.1 artış yaşandı. İskan verilen bina sayısı 20.900, ev sayısı 159.294 olarak kaydedildi. Söz konusu yapıların toplam yüz ölçümü 33.2 milyon metrekare şeklinde belirlenirken, bunun 18.2 milyon metrekaresi konutlardan meydana geldi.
MÜSTAKİL EVLERE TALEP ARTTI
Kovid-19 salgınında birçok kişi hem kalabalıktan uzak olmak hem de yasaklarda rahat vakit geçirmek amacıyla müstakil evleri tercih etti. Talebi karşılamak isteyen müteahhitler, müstakil konut inşalarını hızlandırdı. Ocak-Mart sürecinde ruhsat alınan müstakil binaların payı yüzde 7.1 oldu.. 11.572 müstakil ev için ruhsat alınırken, bunların büyüklüğü 2,4 milyon metrekare olarak hesaplandı. Ruhsatlarda 2020'ye göre yüzde 201,8 yükseliş kaydedildi. Geçtiğimiz sene Silivri belediyesi müstakil ev müracaatına yaklaşık olarak 900 villa ruhsatı vermiştir.
VATANDAŞ SAHİLE AKIN ETTİ
Bu süreçte sahil kesimlerinde yapılan ruhsat başvuruları dikkatleri çekti. Kovid-19 salgını sebebiyle birçok kişi şehirdeki hayatını bıraktı ve sahil kesimlerinde yaşama yöneldi. Denize kıyısı bulunan kentlere talep o kadar arttı ki hem kiralık hem satılık fiyatlar 2-3 kat yükseldi.. evlerde de el değiştirmeler hızlandı. Talebe yönelen konut üreticileri de yazlık bölgelerdeki inşaatlar için hareketlendi.
TALEP YÜZDE 200'Ü GEÇTİ
Muğla'ya talep o kadar arttı ki ruhsat başvurularında İstanbul ve İzmir'den sonra 3'üncü sırada oldu. Ocak-mart sürecinde Muğla'da 2.199 bina, 4.939 ev için ruhsat alındı. 2020'nin aynı döneminde 692 bina, 1.495 daireye ruhsat verildi. Buna göre Muğla'da ruhsata olan talep bina bazında yüzde 217, daire bazında yüzde 230 artış gösterdi. Sakarya ise yüzde 270'lik artışıyla ilk sırada oldu.
Antalya, Balıkesir, Bursa da inşaat yapmak için talebin yükseldiği şehirlerden.
***
Sonuç olarak; açıklanan tablolara göre sektörde maliyetler artmış durumda.. bu durum sadece ülkemiz için geçerli değil.. global bazda hammadde tedarikinde de sorunlar var.. iş sadece beton ve demirle bitmiyor ki..!
İnşaat sektöründe neredeyse 4.000 kalem mal kullanılıyor ve 280 sektörü etkiliyor.. Bu nedenle girdi maliyetlerinin artması nedeniyle satış rakamları daha da artacaktır.
Dikkat ederseniz son 1 yıldır genel anlamda arsa maliyetlerinin de artması nedeniyle emlak fiyatlarında da ciddi artışlar söz konusu.. arza sunulan nitelikli konutlar da kalmamış durumda.. ve ciddi bir talep olduğu da belli.
Lakin konut kredi faizlerinin yüksek seyretmesi de bir handikap. Oranlar aylık bazda neredeyse 1,40 – 1,60 seviyelerinde.. yapımcı şirketler düşük faiz oranları ile arza konut sunabilir, ancak bankalara ciddi komisyon ödemek durumda kalacaktır. Bu da maliyetleri artıracak ve fiyatlara yansıyacaktır.
Bu nedenle sektörde faaliyet gösteren şirketler eli mahkum TL ödemeli ve vadeli satışlarla ilerlemek durumdadır. Aksi halde bu faiz oranları ile işleri çok zor.
