Silivri Sanayici ve İş Adamları Derneği'nin Salı toplantısına konuk olan ETA Hukuk Bürosu Avukatları Ali Şit ve Yunus Emre Turgutlu, çek kanununda yapılan değişikliklere ilişkin detaylı bilgilendirmelerde bulundu.
Silivri Sanayici ve İş Adamları Dernek Başkanı Hakan Kocabaş'ın ev sahipliğinde bir araya gelen yönetim kurulu üyeleri, dün ETA Hukuk Bürosu'nun Avukatları Ali Şit ve Yunus Emre Turgutlu'dan yeni çek yasasının getirdiği yeniliklerle birlikte çek verirken ve alırken bilinmesi gerekenler hakkında danışmanlık hizmeti aldı. Kocabaş, toplantıyı başlatmadan önce tüm konuklarını Dolmabahçe ve Kayseri'de meydana gelen hain saldırılarda şehit olanlarla birlikte bu vatan için canını feda etmiş tüm aziz şehitlerimiz ve elim bir suikaste kurban giden Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov'un manevi huzurunda saygı duruşunda bulunmaya davet etti. 1 dakikalık saygı duruşunda bulunulmasının ardından Şit yeni çek kanunu ile yapılan yasal düzenlemeleri anlatırken, Turgutlu da iş dünyasının temsilcilerinden gelen soruları cevaplandırdı.
ÇEK DÜZENLEMESİYLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER
ETA Hukuk Bürosu'nun deneyimli Avukatı Ali Şit, konuşmasında kıymetli bir evrak türü ve ödeme aracı olan çekle ilgili şunlara değindi: “Çek hepimizin hayatının bir parçası haline geldi artık. Ticaretle uğraşan herkes çekim ödenecek mi, ödenmezse ne yapabilirimin stresini yaşıyor. Ödenmediği zaman hiçbir şey yapamıyorduk. Elimizde bir kâğıt parçasıyla sürekli cebimizden masraf yapıp, birkaç yıl sonra da tamamen umudumuzu kestiğimiz bir alacağımız olarak kalıyordu. Ülkede gelişen terör olaylarından dolayı hükümet bir karar aldı ve 15 Temmuz günü bir kanun çıkardı. Kötü niyetli kişilerin iyi niyetli kişilerin alacağına gasp etmesine engel olmak amaçlı olarak bu kanun kapsamında çeklerle ilgili belli cezai yaptırımlar getirildi. Çekle ilgili kanun içerisinde gizli bilmediğimiz çok husus var. Bankaya gittiğimizde çoğumuz taciriz ancak bazen kişisel ilişkilerimiz için tacir olmayan ya da hamiline çekler alıyoruz. Hamiline çek verdikleri zaman hepimiz bunu ticari ilişkilerimizde kullanma yoluna gidebiliyoruz. Aslında kanunen bu yasak. Hamiline bir çek ticari ilişkide kullanılamaz ve bankadan alındığı zaman üzerine hamiline yazılmak zorunda. Size üçüncü bir kişi hamiline yazılı bir çek verdiği zaman iade etmeniz gerekiyor çünkü suçlusunuz. Hamiline yazılı bir çeki yazmak suç olduğu gibi bunu kullanmak da suçtur. Size verildiği zaman kişi hakkında direk çeki veren bankaya yönelmeniz ve bu konuya ilişkin bankanın Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunmasını sağlamanız gerekiyor. Tacirsiniz tacir olmayan bir çeki alıp ticari ilişkinizde kullandınız aynı şekilde bu da bir suçtur. Bunun yaklaşık 2 yıl cezası var. Yeni yasanın getirdiği en önemli şey caydırıcı cezalar. Artık karşılıksız çek kesmek suç. 20 Eylül'den sonraki çekler için İcra Ceza Mahkemesi çok hızlı bir şekilde yargılama yapıyor, anında karar veriyor, bir üst mahkemeye itiraz yolu var, itiraz yolunu şeklen değerlendiriyorlar, bu değerlendirmeden sonra karar kesinleşiyor Cumhuriyet Savcılığına gönderiliyor, Cumhuriyet Savcısı 1 ay süre veriyor, 1 ay süre içinde infazı çıkartıyor, kişi eğer dosyanın tamamını, yargılama giderlerini vs. öderse serbest bırakılıyor ödemezse kanunun belirlediği günde 100 TL olmak şartıyla, o kadar gün sayısı kadar, çekin bedelini 100'e böldüğünüzde kaç gün ediyorsa o kadar gün infaz olarak cezaevinde yatıyor. Ancak bunun için çeki karşılıksız çıkan şirketlerin, şahısların yapması gereken şeyler var. Kesinlikle bankaya süresi içinde çeki ibraz etmesi gerekiyor. 10 günlük süre içinde çek ibraz edilmezse bu söylediklerimin hiçbir anlamı yok. Çek hükmünü kaybediyor. İcra olarak da yasal işleme koyamıyorsunuz. Karşılıksız çeke ilişkin başvuruyu da yapamıyorsunuz. Bankada karşılıksız çekle ilgili işlemi başlattığınızda yapmanız gereken en önemli şeylerden biri de çekin kişiyle ilgisini öğrenmek. Adres bilgilerini almanız gerekiyor. Bazı bankalar özel bilgi oldukları gerekçesiyle vermiyordu. Kanun buna ilişkin de çözüm yolu getirdi. Banka size bilgileri vermezse yazılı olarak talep edin, dilekçenizi verdiğiniz andan itibaren size bunu vermeyen banka görevlisi için de yine 1-2 yıl arası cezai yaptırım var. Banka görevlisi artık yasa gereği talep ettiğiniz andan itibaren size bunu vermek zorunda. Bunun ne gibi faydası olacak? Eskisi gibi karşılıksız çek keşideden kişinin peşine düşüp adreslerini aramak gibi bir durum ortadan kalkıyor. Bankadaki adresi kişinin resmi adresi kabul ediliyor. Bu adrese çıkartılan tebligat yapılmış kabul ediliyor. Tek bir tebligatla aslında işi bitirebiliyorsunuz. Tebligat doğrultusunda duruşmaya gelmeyen, herhangi bir beyan vermeyen kişi için bir yakalama emri çıkartmadan direk cezayı veriyor. İşin iyi tarafı karşılıksız çek yazan kişiyle hiç uğraşmadan cezayı kesinleştirebiliyorsunuz da. Karşılıksız çekle ilgili artık sürelerimiz var. Cezai kısmıyla ilgili 3 ay içerisinde başvuru yapmak zorundasınız. Bu süre içinde başvuru yapılmazsa karşılıksız çek suçundan dolayı başvuru yapma hakkınız yok. Bir de çekleri yazdırırken adres bilgilerine yerlerine göre çok dikkat etmek lazım. Şehir dışında mümkün mertebe çek yazdırmamaya özen gösterin. Bilinen bir yerde, takibinin daha kolay olacağı bir mahkemede dava açmak açısından mümkünse kendi ikametgâhlarınızla işlem yapın. Bir de takasa verilen çeklerle ilgili bir durumu izah edeceğim. Türkiye'de Takas Koruma var ama Takas Koruma'da çeki veriyorsunuz karşılığı varsa veriliyor karşılığı yoksa hiçbir işlem yapmadan çekler yazılıyor ama olduğu gibi iade ediliyor. Bu anda dikkat etmeniz gereken şey bankada kısmi bir karşılığı var mı sorusu. Eğer bankada kısmi bir karşılığı varsa bu para sizin için 15 günlük sürede bloke ediliyor. 15 günlük süre burada çok önemli. 15 gün içerisinde gidip bu paranın o kalan kısmının tamamını alabiliyorsunuz. Başvurmadığınızda 16'ncı gün itibariyle banka artık bunu sizin için muhafaza etmek zorunda değil.”
Küçük bir pürüzde dahi ticari ilişkileri çıkmaza sokan en temel olguların başında çekle ilgili yoğun soru alan ETA Hukuk Bürosu avukatları, çeke ilişkin soruları güncel değişiklikler üzerinden izah etmeyi sürdürdü. Tüm katılımcılara kartvizitlerini vererek iş adamlarına danışmanlık yapmaya hazır olduklarını belirttiler.
Hazal BAŞARAN
